Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

ОИТВ (ВИЧ) — ИНФЕКЦИЯСИНИНГ ПРОФИЛАКТИКАСИ
Профилактика масаласи жуда мураккаб ва оғир бўлиб, у психологик, 
ижтимоий, сиёсий, иктисодий, маданий, маърифий ва бошқа кўпгина 
қийинчиликпарни уз ичига олади. Лекин, шуларга қарамай, ВИЧ 
инфекция ва ОИТСнинг дунё б>йлаб к^пайшини ва тарқапишини олдини 
олувчи энг муҳим хамда асосий йуналишларни тўхтовсиз давом эттириш 
даркор. Масалан:
1. Хорижий мамлакатлардан узоқ муддатга кслган шахсларни ВИЧ- 
инфскцияга тскшириш.
2. Чет элда бир ойдан ортиқ бўлган, командировкага борган 
шахсларни ВИЧ-инфекцияга тскшириш.
3. Айрим хатарли шахслар ва гурухларда диагностик мақсадда ВИЧ- 
инфекцияга текширувлар утказиш.
4. Тиббиёт ходимларининг ВИЧ-инфекция билан зарарланишлар 
ҳамда улар оркали тарқалишининг олдини олиш.
5. Аҳолига ВИЧ-ипфекциянинг юкиш йўлларини тушунтириш.
6. 
ВИЧ-инфекциянинг 
кандай 
йўллар 
билан 
кирмаслигини 
тушунтириш. 
•
7. Укув юртлари ва муассасаларда ишонч хоналарини ташкил қилиш.
8. Сексуал соҳада ёшларни тарбиялаш.
9. Тасодифий жинсий алокада бўлганда эхтиёт чораларига амал 
қилишлик. Презервативдан фойдаланиш ва бошқа эқтиёт чораларига риоя 
қилиш.
10. 
Гиёхвандлар 
(бангилар) 
орасида 
наркотик 
моддаларни 
ўзбошимчалик билан вена томирлар оркали қабул қилишнинг зарарли 
окибатларини тушунтириш.
11. Тиббиёт ходимлари игна оркали жарохатланганда ўзида ВИЧ- 
инфекция (вирус) тутувчи қон томчилари ёки организм суюқлигидан, 
ҳамда шиллик пардага тушганда (агарда зарарланган бўлса) ҳам юқиши 
мумкинлигини ҳам назарда тутиш.
12. Шприцлардан фойдаланганда уларни яхшилаб стерилизация 
қилиш (камида 45 дақиқа кайнатиш шарт) ёки энг муҳими, бир марталик 
(одноразовьш) шприцлардан фойдаланиш.
13. Санитария ва озодалик ишларига тўлиқ риоя қилиш.
14. Асептика-антисептика ва дезикфекция ишларини тўлақонли 
бажариш. Антисептик-дезинфектант воситалардан самарали фойдаланиш.
15. Қон ва қон препаратларини ВИЧ-инфекция бор-йуклигини 
текшириш.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

16. Донорларда ВИЧ-инфекция бор-йўқлигини аниқлаш.
17. Она ва бола муаммосида эҳтиёгкорликнинг юқори даражада 
бўлишлиги, яъни ҳомиладорлиқда, тугиш жараёнида, болани эмизиш ва 
бошка ҳолатларда ВИЧ-инфекцияси бўлмаслиги.
18. Донорлик аъзолари (органлари) ва тўкималар орқали: сперма, 
буйрак, тери, соч, суяк кўмиги, кўз шохпардаси, юрак қопқалари, пай ва 
бошкалар орқали ВИЧ-инфекциянинг юқиши мумкинлигини доимо 
назарда тутиш.
19. Муолажа постларини алоҳида аптечкалар билан таъминлаш.
20. Махсус (специфик) профилактик-иммун тизимга таъсир этишдаги 
илмий ишларни (вакцина ва бошқаларни ишлаб чиқиш) гўхтовсиз 
ривожлантириш.
21. Ва энг муҳими, кенг халқ оммаси орасида маънавият, маърифат ва 
маданият ишларипм самарали тарғибот-ташвиқот қилиш ва бошқалар.
Эслатиб ўтамизки, баъзан талабалар-ўкувчилар «СПИД ва СПИД 
касаллиги бир хил нарсами»деб савол беришади. Жавоб: ВИЧ-вирус - бу 
касал келтириб чиқарувчи ниҳоятда майда микроорганизм.
СПИД - бу касаллик, ўзига хос клиник белгиларга эга. Аммо улар 
бир-бири билан чамбар-час боғланган. Вирус юқмаса касаллик келиб 
чиқмайди. Касаллик эса натижада ўлим билан тугайди. Ҳозирча давоси 
топилмаган.