Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

ОРГАНИЗМ НИ ЧИНИҚТИРИШ НИНГ АСОСИЙ
ҚОИДАЛАРИ НИМАЛАРДАН ИБОРАТ?
Улар куйидагилар ҳисобланади:
1. Қуёш ваннасидан 
фойдаланишлик қоидалари. Бунинг учун 
горизонтал ҳолатда ётиб, тоза ҳаво ва хароратдан фойдаланишлик лозим. 
Асосан соат 8 дан 11 гача, овқатланишдан 1.5 соат олдин ёки 1.5-2 соат 
кейин бажарилиши керак. Акс ҳолда куёш нури таъсирида тери 
куйишлиги ёки овтоб уриши мумкин.
2. Ҳаво ванпасидан 
фойдаланишлик. Бунинг учун асосан кундуз 
куни соат 9 дан 18 гача маълум қулай вактларда, қуёш нуридан, шамолдан 
сақланган холда шугулланишлик лозим. Оч қоринга ва овқатланиш 
тугаган даврларда шуғулланишлик тавсия этилмайди.
3. Сувдан турли холда фойдаланиш;шк. Бунинг учун бошдан бошлаб 
сув куйишлик, душ қабул қилишлик, сув остида массаж кабул қилиш 
(катталар учун), чўмилишлик ва бошқалар. Мухимроғи айникса болалар 
учун баданни сув билан артишлик. Бунда сочиқ ёки юмшоқ пўкак(гупка) 
ёрдамида баданни артиб курук сочиқ билан тезда артиб олинади. Сувнинг 
харорати мактабгача бўлган даврда +28 +25° , мактаб даврида +25 +20° 
дан бошланиб, кейинчалик хар 3-4 кунда секин аста +1° гача 
камайтирилиб мактабгача бўлган даврда +19° гача, мактаб ёшдагилар 
учун +16° гача пасайтиришлик маъқул. Катталар эса ўз шароит ва ўз 
холатларига кўра, ўзлари аниқлашлари лозим.
Организмнинг чиникишида кўпгина реакциялар содир бўлади. 
Улардан бири 20-расмда курсатилади.
Сувдан фойдаланишда яна қуйидагиларга риоя қилишлик лозим.
Бошдан сув қуйишлик ва душ кабул қилишлик яхши натижа беради. 
Бунда болалар сув билан баданни артишга одат қилгач, душ қабул 
килишлик биринчи галда 10-15 сония (секунд) ва аста секин 40-30 
сониягача. Сувдан фойдаланишлик асосан ёз кунларида бўлишлиги лозим, 
айникса жисмоний машғулотлардан кейин эрталабки вактларда.
Чўмилишлик хам мухимлардан хисобланади. Асосан эрталабки 
жисмоний машғулот, қуёш ваннасидан кейин бўлиши лозим. Мактаб 
ёшдагилар учун 10-15 дақиқа булиши лозим ва бунда албатта сув ичида 
етарли даражада харакатда бўлишлик лозим. Акс холда бадан совкотиши- 
титрашлик пайдо бўлиши мумкин.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---