Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув

Марказий Осиёдан режалаштирилаётган электр энергияси экспорти 
Айни пайтда Қирғизистон Республикаси l-Қамбарота ГЭС (400 МВт) ва 2-ГЭС (1200 
МВт) қурилишини ниҳоясига етказишни режалаштирмоқда. Уларнинг умумий 
қиймати 2,5-2,9 миллиард АҚШ долларини ташкил этади. Ҳукумат Қирғизистон 
жанубий ҳудудлари учун " 500/220 кВ қувватга эга "Датка" кичик станцияси 
қурилиши буйича инвестиция тендерини ўтказиш тугрисида" ва "Сари-Жаз 
дарёсида гидроэлектр станциялар каскади қурилиши туғрисида"ги (Иссиқкўл 
вилояти) қарорларни имзолади. Каскад қуввати камида 750 МВт ни ташкил этади. 
Тахминларга кўра, асосий электр энергия истеъмолчиси Хитой булади. Лойиҳанинг 
умумий 
қиймати 
2,5-3 
миллиард 
доллар 
миқдорида 
баҳоланмоқда. 
Ҳисоб-китобларга қараганда, Қирғизистон ҳар йили қарийб 300 миллион доллар 
қийматга тенг электр энергиясини экспорт қилиши мумкин. Қирғизистондан 
Афгонистонга электр энергиясини етказиб бериш бўйича ТИА лойиҳани ишлаб 
чиқиш учун Осиё тараққиёт банки 0,8 миллиард АҚШ доллар ажратди. Қобулга 
сотиладиган энергиянинг тахминий нархи соатига 1 КВт учун 5-6 центни ташкил 
этади. 
Тожикистон, Эрон ва Афгонистон энергетика идоралари раҳбарлари узунлиги 1100 
километр Сангтуда-Машҳад юқори вольтли электр узатиш линиясини барпо этиш, 
шунингдек, Тожикистонда Осиёнинг бошқа давлатларига электр энергияси 
транзити тугрисида уч томонлама шартномани имзолади (2006 йил 21 февраль). 

---

136 
Шунингдек, Тожикистон ва Афгонистон ўртасида Тожикистон электр энергиясини 
йил давомида етказиб бериш, газ соҳасидаги ҳамкорлик, Панж дарёсида ГЭС 
қурилиши бўйича лойиҳани амалга ошириш тугрисида икки томонлама шартнома 
тузилди. Айни пайтда Афгонистонга экспорт қилинаётган электр энергияси бир 
кунда соатига 120 минг КВтни ташкил этади. 
Қозоғистон ёқилғи энергетика мажмуи Америка ва Европанинг йирик трансмиллий 
корпорациялари, Хитой ва Ҳиндистонда катта қизиқиш уйғотмоқда. Мамлакатда 
энергия ишлаб чиқарадиган корхоналар деярли хусусийлаштирилган, катта қувватга 
эга гидроэлектр станциялар концессияга берилган. Энергетика бой шимол билан 
энергияга эҳтиёж сезаётган жануб ўртасида алоқани мустаҳкамлаш учун 2008-2010 
йилларда Шимол-Жануб иккинчи электр узатиш линияси ва Шимолий 
Қозоғистон-Актюбинск вилояти ўртасида электр узатиш линияси қурилишини 
якунлаш режалаштирилмоқда. Бу Қозоғистонни электр энергия сотиб олишдан 
ҳалос этади ва унинг энергия мустақиллигини таъминлайди. Умумий қиймати 9,5 
миллиард АҚШ долларига тенг Қозоғистон-Хитой энергия робитасини ташкил этиш 
лойиҳасини ишлаб чиқиш ҳам кўзда тутилган. Ушбу робитани таъминлаш 
мақсадида 7200 МВт қувватга эга янги ГРЭС ва Хитой марказита умумий узунлиги 
3800-4200 километрни ташкил қиладиган электр узатиш линияси барпо этилади. 
Ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши Қозоғистондан Хитойга электр энергиясини 
экспорт қилиш имкониятини (6 минг МВтдан ортиқ) анча оширади. (Энергетикага 
доир вазият ҳақидаги маълумотлардан, Узбекистон Республикаси Минтақалараро ва 
стратегик тадқиқотлар институти, 2006).