Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув

1.1.2. Минтақавий сув муаммолари ва келажакдаги таҳдидлар 
Асосий муаммо 
Евроосиё қитъасининг марказида, савдо йуллари чорраҳасида жойлашган 
Марказий Осиё ўзининг геосиёсий ва иқтисодий аҳамияти, табиий инсоний 
ресурсларининг бойлиги ҳамда савдо ва транспорт учун транзит имкониятларининг 
кенглиги туфайли бутун дунёда ўзига катта эътиборни жалб этиб келмоқда. 
Марказий Осиё халқларини умумий тарих, маданият, тил, дин ва аньаналар 
бир-лаштириб туради. Бироқ, минтақа тўғридан-туғри денгизга чиқаолмагани, дунё 
бозорига 
чиқиш, 
хавфсизликни 
таъминлаш 
ва 
ижтимо-ий-иқтисодий 
ривожланишни қўллаб-қувватлаш масалаларида яқин қўшнилари ва халқаро 
ҳамжамиятга кўп жиҳатдан боғлиқ. Сув ва энергетика ресурслари - Марказий Осиё 
давлатларини бирлаштирувчи яна бир омил. Дарёлар ирмоғида жойлашган тоғли 
мамлакат-лар (Қирғизистон ва Тожикистон) жуда катта чучук сув захиралари ва 
улкан гидроэнергетик салоҳиятга эга. Дарёларнинг ўрта ва қуйи оқими 
мамлакатлари (Ўзбекистон, Қозоғистон ва, айниқса, Туркманистон) қазиб 
олинадиган ёқилғининг катта захираларига эга. Аммо сув ва суғориладиган 
деҳқончилик билан бевосита ёки билвосита боғлиқ аҳолининг ҳаётини таъминлаш 
борасида "юқоридаги қўшниларига" боғланиб қолган. 
Сув Марказий Осиё мамлакатларининг ижги-моий-иқтисодий ва экологик 
фаровонлиги учун ҳал қилувчи омил ҳисобланади. Минтақа сув ресурсларининг 80 
фоиздан ортиғи Қирғизистон ва Тожикистондаги абадий музликлар ва қорлар 
хисобига таъминланади. Суғориладиган деҳқончилик об-ҳаётни Узбекистан, 

---

15 
Қозоғистон ва Туркманистонга олиб келувчи Амударё ва Сирдарёнинг аҳоли зич 
жойлашган водийлари-да марказлашган .(1.1 -раем). 
Марказий Осиё мамлакатлари, айниқса, Сирда-рё ва Амударё қуйи оқимида 
яшайдиган аҳоли, йигирма йилдирки, сув етишмаслигидан ва бунинг