Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш



Download 4,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet264/394
Sana30.04.2022
Hajmi4,92 Mb.
#600154
1   ...   260   261   262   263   264   265   266   267   ...   394
Bog'liq
Mehnat-gigiyena-majmua-12.02.18 (1)

Ёритилганликни ўлчаш. 
Ёритилганликни махсус люксметрлар Ю-116, Ю-117 лар ѐрдамида ўлчанади. Люксметр 
3 та бўлимдан иборат: 

фотоэлемент – ѐруғлик қабул қилувчи пластинка бўлиб, унга тушган ѐруғлик 
энергиясига айлантириб беради; 

ѐруғлик даражасини ўлчаш асбоби (галванометр); 

насадка – 3 та кўрсаткичли (10, 100 , 1000). 
Ёруғлик даражасини ўлчаш асбоби горизонтал ҳолатда жойлаштирилади
фотоэлементга эса насатка қўйилади, ѐритилганлик сатҳи қаерда ўлчаш керак бўлса шу ерга 
қўйилади. Асбобда 2 та шкала бор: 0 дан 30 гача; 0 дан 100 гача. Ўлчанган ѐруғлик насадка 
кўрсаткичига кўпайтирилади (10, 100, 1000) ва люкс бирлигида чиқарилади. 
Ҳозирги кунда янги асбобларидан шаҳар ДСЭНМ физик лабораториясида мавжуд 
бўлиб, шулардан бири «АРГУС-01» люксметридан фойдаланилмоқда (расм 23 ва 24). 
23-расм.. Люксметр АРГУС-01. 


330 
Ёритилганликни ўлчаш усули ―ДавСт 24940-81‖ га асосланиб ўлчанади. 
Ёритилганликни ўлчашдан аввал иш жойларини нусхаларини чизиб, 5 та контрол нуқталари 
белгилаб олинади: 

хона ўртаси; 

девор олдида; 

ѐриткичлар тагида; 

ѐриткичлар устида; 

ѐриткичлар қатори ўртасида. 
Ёруғлик тушаѐтган сатҳга ишчилардан ѐки мосламалардан соя тушмаслик керак. 
Сунъий ѐритилганликни ўлчаганда, агар ѐритилганлик комбинациялашган бўлса, (умумий 
ѐритилиш ѐриткичлари ва маҳаллий ѐритиш ѐриткичларига эга бўлса), аввал ѐритилганлик 
умумий ѐритиш ѐриткичларидан ўлчанади, кейин маҳаллий ѐритиш ѐриткичлари ѐқилиб, 
ўлчаниб уларни умумий сони ҚМҚ даги ѐритилганлик билан таққосланади. Ҳар бир контрол 
нуқтада ѐритилганлик 3 мартадан ўлчанади. Олинган натижалар махсус 335/У нусхали 
баѐнномада қайд этилади ва ҚМҚ 2.01.05-98 га асосланиб баҳо берилади. 
Табиий ѐруғликни ўлчаш. 
Табиий ѐруғлик манбаси – қуѐшдир. Табиий ѐритилганликни ўлчаш учун 
ѐритилганлик бир вақтда иш жойи юзасида ва ташқарида ўлчанади, табиий йўритилганлик 
коэффициенти (ТЁК) да ҳисобланади. 
Ё иш жойидаги ѐрритилганлик
ТЁК = 
* 100% 
Ё ташқаридаги ѐритилганлик
Табиий ѐритилганликни нормалар билан таққослаш учун табиий ѐруғлик тушадиган 
деразалар деворини ѐн томонидан ѐки тепа ѐн (комбинациялашган) томонидан 
жойлашганлиги ҳисобга олинади. Деразалар деворини ѐн томонида бўлса ТЁК чиқарилиши 
учун ѐритилганликни энг кичкина миқдори Ё лк, мин олинади, агар деразалар деворини ѐн 
томонида ва тепада комбинациялашган бўлса ТЁК чиқариш учун ѐритилганлик ўртача 
миқдори Э ўрт олинади. 
Маълумки ҚМҚ 2.01.05-98 да ТЁК 3 пояси учун берилган, бизнинг мамлакатимиз 
―ѐруғлик пояси картаси бўйича ―У‖ поясига киради‖. Шуни ҳисобга олиб бажарилаѐтган 
ишимиз учун ѐритлганлик нормасини топишда ѐруғлик коэффициентини ҳисобга олиб КМК 
даги 3 поясини КЕО сини олиб ва М коэффициентига (0,8) га кўпайтирилади ва табиий 
ѐритилганликни иш юзасидаги (ТЁК) нормаси аниқлаб олинади. Ўлчанган ТЁКни шу норма 
билан таққослаб, табиий ѐритилганлик етарли ѐки етарли эмаслиги тўғрисида хулоса 
қилинади. 

Download 4,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   260   261   262   263   264   265   266   267   ...   394




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish