Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚНИ

Ўқув контенти 
 
Ўқув контенти – бу фойдаланувчилар таълим оладиган электрон 
курслардир. Электрон курсларнинг тайёр кутубхоналари мавжуд бўлиб, 
улардан энг машҳурлари: 
1. 
SkillSoft, http://www.skillsoft.com 
2. 
NETg, www.elearninglearning.com/netg/ 
Россия Федерациясидаги электрон курсларни ишлаб чиқарувчилар: 
1. 
Новый Диск, http://www.e-learning.nd.ru 
2. 
Центр e-Learning, http://www.e-learningcenter.ru 
3. 
Тренинг Медиа, http://www.tmedia.ru 
4. 
ОКС, http://www.okc.ru 
5. 
CSSeTrain, http://www.cssetrain.com 
6. 
Тренинг Софт, http://trainingsoft.ru 

---

724 
Муаллифликвоситалари(authoring tools) 
Муаллифликвоситалари - бу ўқув контенти ишлаб чиқариш 
воситаларидир. Улар ёрдамида ўқув материаллари, яъни электрон 
дарсликлар, презентациялар, симуляторлар, видеотренинглар, тестлар 
тузилиб, буларнинг бари таълимни бошқариш тизими (LMS) маълумотлар 
базасига жойлаштирилади. 
Муаллифлик воситаларининг бир қанча турларини келтириш мумкин: 
1. 
Ўқув курслари редакторлари; 
2. 
Презентациялар тайёрлаш воситалари; 
3. 
Тестлар, сўровнома ва анкеталар тайёрлаш воситалари; 
4. 
Монитордан тасвирни расмга олиш воситалари; 
5. 
Онлайн семинарлар ўтказиш воситалари; 
Шундай қилиб, электрон таълим, унинг ривожланиши ва структураси 
билан қисқача танишиб олдик. Аммо бу ўринда ҳақли бир савол пайдо 
бўлади: хозирдаги электрон таълими таълим тизимининг янги 
технологиясими ёки унинг янги парадигмасими? 
Жаҳондаги “электрон таълим”нинг таҳлили уни таълим тизимининг 
галдаги янгилиги, янги технологиялилиги чегараларидан чиқиб 
кетаётганидан дарак беради [20]. Бунинг асосий сабаби Ғарбда таълим 
тизимидаги ушбу йўналишга чиндан ҳам келажакни буткул ўзгартириб 
юборувчи восита сифатида қаралади. Шу асосда улар электрон таълим 
тизими ривожига ижтимоий ҳаёт соҳасининг ажралган бир қисми ёки 
соҳасининг ривожи сифатида қарамасдан, унга боғлиқ бўлган деярли барча 
соҳаларни комплекс ривожи сифатида қарашади. Айнан шунинг учун ҳам 
“электрон таълим” тизими Ғарб давлатларида катта темпларда 
ривожланмоқда. 
МДҲ давлатларида таълим тизимида “электрон таълим” умумий 
тизимнинг бир бўлаги сифатида қаралади. Бу холатда ижтимоий ҳаётнинг 
бошқа соҳаларини, масалан, иқтисод, коммуникациялар, ишлаб чиқариш 
каби соҳаларни, яхлит бир ғоя асосида, яъни “таълим тизими 
ривожланишига” янгича, технологик ёндошиш ғояси анчагина оқсаб 
қолади. 
“Электрон таълим”нинг МДҲ давлатлари ва хусусан Ўзбекистонда 
ҳам ривожининг Ғарб мамлакатларига нистабан ўзгача мақомининг яна 
бир сабаби, бизда ва собиқ иттифоқда таълим тизими тарбиядан 
ажралмаган ҳолда амалга оширилади. Ғарб мамлакатларининг таълим 
соҳасидаги сиёсати - фақат юқори малакали мутахассис тайёрлашга 
йўналтирилган ва бунда ушбу мутахассиснинг тарбиявий-аҳлоқий 
томонларини ривожлантириш ўқув муассасасининг компетенциясига 
деярли кирмайди. 
“Таълимни тарбиядан, тарбияни эса таълимдан ажратиб бўлмайди - бу 
шарқона қараш, шарқона ҳаёт фалсафаси” - деб таъкидлаган эди 
мамлакатимизнинг биринчи Президенти И.А. Каримов [2]. Аммо электрон 

---

725 
таълимда яхлит “таълим-тарбия” тизимининг иккинчи қисми, яъни тарбия 
масаласи тушиб қолади. Комрьютерлар ёки турли бошқа гаджетлар орқали 
тарбия элементларини бериш имконияти ёки чекланган ёки умуман йўқ. 
Юқоридагилар Ўзбекистонда “электрон таълим”ни ривожланишига 
тизимли равишда қараш лозимлигини ва биринчи Президентимиз И.А. 
Каримов жамият ривожланишининг “Ўзбек модели”ни асослаб 
берганларидек [1], Ўзбекистонда “электрон таълим” ривожланишини ҳам 
“ўзбек модели”ни ишлаб чиқиш мақсадга мувофиқлигини кўрсатади.