Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети педагогика ва психология кафедраси

Тестлар фанларнинг характери, мақсаднинг қўйилишига қараб хилма-хилдир. Педагогика фанида эса тестларни 3 гуруҳга ажратиб туркумлаш мумкин:

1. 
   Ўқувчининг интеллектуал ривожланиш даражасини аниқловчи тестлар.
   
2. 
   Педагогик тестлар.
   
3. 
   Муайян касбга яроқлиликни аниқловчи тестлар.
   
4. 
   Мутахассислик фанларида эса:
   

• 
  ёпиқ тест топшириқлари;
  
• 
  очиқ тест топшириқлари;
  
• 
  лаёқатни аниқлаш тестлари;
  
• 
  тўғри кетма-кетликни аниқлаш тестлари кенг қўлланилади.
  

Ёзма назорат- ўқув мақсадини, унда қўйилган вазифаларнинг ўзлаштириш даражасини турли шакллардаги ёзма назорат ишлари орқали баҳолашдан иборатдир.Ёзма назорат турлари баён, диктант, иншо, ижодий иш, реферат, тақдимот, тест ва бошқалардан иборат бўлиб, ўқувчининг мавжуд ўзлаштириш даражаси, дунёқараши, шахсий муносабатлари, нуқтаи-назари тўлиқ ифода этилади. Ёзма назорат ўқувчининг билими, кўникма ва малакаларини ҳаққоний, адолатли баҳолашнинг самарали усули ҳисобланади.
Лекин, ушбу назорат шаклида ўқитувчи ва ўқувчининг субъект-субъект тарзидаги коммуникатив мулоқоти бўлмайди; баъзи ҳолларда ўқувчидаги иқтидор ўзини намоён эта олмайди; ёзма назорат натижалари ҳақида бирдан ўқувчига маълумот берилмайди; ўқитувчидан кўп вақт ва меҳнат талаб этади; ўқувчининг педагогик-психологик хусусиятлари, ҳолати яққол жонли намоён бўлмайди.
Тест (инглизча “test” –синаш, текшириш, ўрганиш) - аниқ мақсад асосида муайян ҳолат даражасини сифат ва миқдорий кўрсаткичларда имкон берувчи синов воситаси саналади.⁸Тест илк бор 1864 йилдат Буюк Британиялик психолог олим Ж.Фишер томонидан ўқувчилар билим даражасини текшириш учун қўлланилган бўлиб, унинг назарий асосларини инглиз психологи Ф.Гамелтон ишлаб чиққан. Психологик тестлар эса илк мартта америкалик психологик Э.Торндаик томонидан ишлаб чиқилган.
XIX аср охири XX аср бошларида тест синовлари ўқувчиларнинг ўқув-билими қобилиятларини баҳолаш мақсадида кенг фойдаланила бошланди. 1992 йилда Ўзбекистон МДҲ мамалакатлари ичида биринчи бўлиб, олий ўқув юртига кирувчилар учун педагогик тестларни амалиётга жорий этди.