Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

Ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш дастурларининг 
ижроси. 2017 йилда Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент 
шаҳри, шунингдек, алоҳида туман ва шаҳарларни ривожлантириш бўйича 
қирқдан ортиқ дастурлар қабул қилинди.
Дастурлар ижросини таъминлаш, шу жумладан, ҳудудлар иқтисодий 
ўсишини тезлаштириш ва доимий иш ўринларини яратиш мақсадида 
2017‒2018 йилларда саноат, қишлоқ хўжалиги ва хизматлар соҳасида ҳар бир 
туман учун истиқболли янги 2 077 та йирик лойиҳалар тасдиқланди.
Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилояти ҳудудларидаги 
туманларда саноат соҳасида 1 619 та янги корхоналар ташкил этилди, бу ўтган 
йилга нисбатан 1,2 марта кўпдир. янгидан ташкил этиладиган корхоналарга 
солиқ тўлови бўйича 5 йилдан 10 йилгача имтиѐзлар, шу жумладан, мулк, ер 
ва ободонлаштириш солиқлари ҳамда республика йўл жамғармаси 
йиғимларидан озод этиш каби имтиѐзлар қўлланилиб келинмоқда. 47 та узоқ 
ва чекка туманларда янги ташкил этилган ва микрокредит олган якка 
тартибдаги тадбиркорлар 6 ой муддатга қатъий белгиланган солиқ тўловидан 
озод этилди.
Ҳудудларда 
муҳандислик-коммуникация 
инфратузилмасини 
ривожлантиришга ѐндашув тубдан ўзгартирилиб, аҳолининг эҳтиѐжлари 
кўпроқ инобатга олинадиган бўлди. Хусусан, сўнгги йилларда биринчи марта 
2 700 км автомобиль йўллари ва 5,1 минг км паст кучланишли электр 
тармоқларини қуриш ва капитал таъмирлашга давлат маблағлари 
йўналтирилди.
Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари раҳбарлари бошчилигида 
Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ва унинг ўринбосарларига 
бириктирилган Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, туманлар ва 
1
Давлат статистика ҳисоботларини электрон кўринишда тақдим этишнинг афзалликлари. 25 август 2015 йил. 
http://www.toshvilstat.uz/index.php/91-tadbirkorlar/170-2015-08-25-07-47-13 

---

98
шаҳарлар 
ҳудудларини 
комплекс 
ижтимоий-иқтисодий 
ривожланиш 
секторларига бўлинишини назарда тутувчи иш ташкил этишнинг янги тизими 
жорий этилди. 
Жамоатчилик олдида ҳисобот бериш, аҳоли турмуш даражаси ва 
сифатини ошириш вазифаларини сўзсиз амалга ошириш мақсадида жойларда 
ишларни ташкил этишнинг ―маҳалла – туман (шаҳар) – вилоят – республика‖ 
тамойили асосидаги янги тизими жорий этилди. 
Ижро этувчи ва вакиллик ҳокимияти марказий органларининг маҳаллий 
давлат ҳокимияти органлари билан ўзаро ҳамкорлигининг даражаси 
ҳудудларда ечимини кутаѐтган муаммоларни ҳал қилиш бўйича уйғун 
фаолиятни таъминлаб берди. Шунингдек, секторлар томонидан уйма-уй юриш 
ва аҳоли билан учрашувлар асосида маҳалладаги долзарб муаммоларни 
аниқлаш – туман (шаҳар)ни ривожлантириш бўйича дастурларга таклифлар 
ишлаб чиқишда муҳим аҳамият касб этди. 
. 
 
Эркин иқтисодий зоналар, технопарклар, кичик саноат ҳудудларининг 
ташкил қилиниши тўғридан-тўғри чет эл инвестицияларини жалб қилиш, янги 
юқори технологик ишлаб чиқаришни ташкил қилиш, ҳудудларнинг табиий-
иқтисодий салоҳиятидан самарали фойдаланишнинг асосий омили бўлди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиѐев жойларда 
ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларнинг бориши, халқимизнинг ҳаѐт даражаси 
ва сифатини янада оширишга қаратилган бунѐдкорлик ва ободонлаштириш 
ишлари билан яқиндан танишиш, ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлан-
тириш бўйича аниқ мақсадга йўналтирилган дастурларни қабул қилиш 
мақсадида 2017 йилнинг ўтган даври мобайнида республиканинг барча 
минтақаларига, айримларига эса такрор ташриф буюрдилар.
Ҳар бир ташриф натижаси бўйича ҳар бир ҳудудни ижтимоий-иқтисодий 
ривожлантиришга қаратилган комплекс чора-тадбирлар тасдиқланди.

---

99
―
Миллий валютанинг тезкор ўзгаришининг салбий оқибатларини 
юмшатиш мақсадида иқтисодиѐтнинг базавий тармоқлари корхоналарига 
молиявий ѐрдам бериш бўйича тегишли қонун ҳужжатлари қабул қилинди. 
Хусусан, нефть ва газ, кимѐ ва энергетика тармоқлари корхоналарининг 
йиллар мобайнида тўпланиб қолган дебиторлик ва кредиторлик 
қарздорликлари камайтирилди, нефть маҳсулотлари бўйича ҳисобланган акциз 
солиғи нефтни қайта ишлаш заводларига қолдирилди, Ўзбекистон тикланиш 
ва таррақиѐт жамғармаси томонидан имтиѐзли кредитлар ажратиш чоралари 
кўрилди.
Янги ташкил этилган саноат корхоналарида етти мингдан ортиқ ишлаб 
чиқариш қувватлари фойдаланишга топширилди, юздан ортиқ янги турдаги 
маҳсулотлар ишлаб чиқариш ўзлаштирилди. Натижада қайта ишлаш 
саноатининг жами саноатдаги улуши 80 фоиздан ортиқни ташкил этди, меҳнат 
унумдорлиги қарийб 6 фоизга ошди.
Маҳаллий хом ашѐни чуқур қайта ишлаш бўйича янги юқори технологик 
ишлаб чиқариш қувватларини ташкил этишга қаратилган йирик инвестицион 
лойиҳаларнинг амалга оширилиши қарийб 67,4 триллион сўмлик капитал 
қўйилмаларни ўзлартириш имконини берди. 
Қулай инвестицион муҳит ва ташқи иқтисодий фаолиятни 
эркинлаштириш ҳамда экспортни қўллаб-қувватлаш борасида ҳам муайян 
ишлар амалга оширилди. Бунда: