Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жисмоний тарбия инстути “спорт менежменти ва иқтисодиёт”

2. Товар ва унинг хусусиятлари
Товар-пул мукосабатларини тушунишда товарнинг мазмунини, унинг хусусиятларини билиш муҳим аҳамиятга эгадир. Товарга таъриф беришда ҳам иқтисодчилар томонидан турлича ёндашувлар мавжуд. Жумладан, Е.Ф.Борисов таърифига кўра «Товар - бу бозорда бошқа товарга эквивалент асосида айирбошлашга мўлжалланган, меҳнат орқали яратилган ижтимоий нафликдир».¹² Бундан кўринадики, у товарга инсон меҳнати маҳсули сифатида карайди.
В.И.Видяпин ва бошқалар таҳрири асосида тайёрланган дарсликда «неъмат» ва «товар» тушунчаларига кенг изох, берилган. Унда товар иқтисодий неъматнинг махсус шакли бўлиб хисобланиши кўрсатиб берилган: «Товар — бу айирбошлаш учун ишлаб чиқарилган махсус иқтисодий неъмат».¹³ Бу ва бошқа Катор олимларнинг фикрлари асосида таъкидлаш мумкинки, товар - бу бирон-бир нафлиликка ва кийматга эга бўлган айирбошлаш учун яратилган меҳнат махсули.
Товар икки хусусиятга эга: биринчидан, у кишиларнинг қандайдир эқтиёжини кондиради; иккинчидан, у бошқа буюмга айирбошлана оладиган буюмдир. Бошкача айтганда, товар истеъмол ва алмашув кийматларига эга.
Буюмнинг истеъмол киймати шундан иборатки, у кишилар учун фойдали, нафлидир. У шахсий истеъмол буюми ёки ишлаб чикариш воситалари сифатида кишиларнинг бирон-бир эҳтиёжини қондиради.
Товарнинг алмашув қиймати - бу бирор турдаги нафлиликнинг бошка турдаги нафлиликка айирбош қилинадиган микдорий нисбатидир. Масалан, битга болта 20 кг донга айирбош килинади. Айирбош қилинадиган товарларнинг бу микдорий нисбатида уларнинг алмашув қиймати ифодаланади.
Қийматнинг меҳнат назарияси тарафдорлари¹⁴ фикрига кўра, товарлар қийматининг умумий асоси бўлиб меҳнат қисобланади, шу сабабли улар маълум микдорларда бир-бирига тенглаштирилади. Товарларнинг оғирлиги, ҳажми, шакли ва шу каби табиий хусусиятдаридан бирортаси қийматнинг умумий асоси бўла олмайди. Айирбошлашнинг зарур шарти бўлиб товарларнинг турлича нафлилиги хдсобланади. Бироқ, турли товарларнинг нафлилиги сифат жиҳатидан фарқ қилиш билан бирга миқдорий ўлчамга эга эмас. Миқдор жиҳатдан таққослаш учун товарларда мавжуд бўлган умумий нарса уларни яратиш учун сарфланган меҳнатдир.