Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

Ерости коммуникацияларини замонавий электрон тахеометр 
ёрдамида планга туширишнинг аҳамияти 
Раҳбар доцентҒ.A.Артиков 
Стажёр ўқитувчи Ш.Р Саманқулов 
Магистрант Бектошев Азиз 
301-ГКК гурух талабаси М.Н. Жумаев (СамДАҚИ) 
 
Яшаш жойлари, кўчалар, майдонлар ва саноат корхоналари ҳудудлари 
остида турли 
хил ерости коммуникациялар тўри жойлашгандир. 
Коммуникациялардан тўғри фойдаланиш ва уларниг ҳисобини тўғри олиб 
боришда коммуикация ўлчамлари хақидаги маълумотлардан ташқари 
уларни планли - баландлик жойлашиш ҳолатини билиш зарур бўлади. Ушбу 
мақсадда ерости коммуникацияларини махсус геодезик планга олиш 
бажарилади. Планга олишда ерости коммуникацияларини текширув ва 
ўлчов ишлари бажарилиб, натижалар бўйича ҳудуддаги ерости комуникация 
тўрларининг плани тузилади. 

---

16 
Инженерлик комплекслари ва иншоотларини қуриш жараёнида қурилиш 
худудидаги ерости инженерлик тармоқларини ўтказиш ишларига катта 
этибор 
берилади. 
Ерости 
инженерлик 
тармоқлари 
таркиби 
ва 
катталикларини танлаш, жойга оптимал ётқизиш, нафақат, қурилиш 
ишларида, балки бино ва иншоотларни эксплуатация қилишда ҳам катта 
аҳамиятга эгадир. Бу эса ўз ўрнида бу ишларни бажарувчи кадрдан юқори 
малака талаб қилади. 
Шаҳар 
ерости 
коммуникациялари 
ўзиоқар 
ва 
босим 
остида 
ҳаракатланувчи ҳамда турли кучланиш ва мақсадлардаги кабелларга 
ажратилади. 
Ўзиоқар коммуникациялар
(масалан канализация) қувурлардаги оқова 
сувлар маълум бир нишабликда ўзлари ҳаракат қила оладиган қилиб 
қурилади. Улар 600 мм ва ундан катта диаметрли қувурлардан қурилади. Бу 
турдаги коммуникацияларга дренажларни ҳам киритиш мумкин.
Ўзиоқар қувур ўтказгичларни ётқизишда лойиҳавий нишабликларга 
катта аҳамият берилади, нишабликнинг энг кичик қиймати 200 мм диаметрли 
қувур учун 0,003-0,001 ва 1250 мм ва катта диаметрли қувурлар учун 0,0005 
ни ташкил этиши керак.