Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

Диний ва дунёвий илм маънавий баркамоллик белгиси. 
СамДҚИ. Катта ўқитувчи А.Э.Зиётова 
СамДАҚИ 104 АЙ ва А талабаси Р. Ҳамдамов 
Бугун тараққиёт йўлидан изчил боришимизда, 
э
згу мақсадларни амалга 
оширишда замонавий билим ва касб-ҳунарларни 
э
галлаган, мамлакатимиз 
истиқболи учун маъсулиятни ўз зиммасига олишга қодир бўлган имон-
э
ътиқодли ёшларни шакллантириш давлат сиёсатида асосий вазифа 
ҳисобланади.
Ҳозирги даврда ёшларнинг динга бўлган муносабатлари турлича 
э
канлиги ва мустақил қарашлари борлиги яхши, аммо уларни айрим ҳолларда 
баъзи бир диний ақидаларга мойил бўлган гуруҳларга қўшилиб қолиб 
чалғиётганлиги ҳам сир 
э
мас. Бундай гуруҳларнинг олдига қўйган асосий 
вазифаси эса ислом дини ниқоби остида сиёсий кураш, ёшларимизнинг шу 
билан бирга бутун омманинг сиёсий онгига таъсир кўрсатиш, бузғунчи 
ақидалардан қурол сифатида фойдаланишдир. Бу гуруҳлар ортида ҳокимият 
учун кураш олиб бориш ҳақидаги кўрсатмага амал қилувчи кучлар мавжуд.
Дунёда бирон дин йўқки, унда инсоният саодати мақсад қилиб 
олинмаган бўлса. Аксинча, радикал диний оқимлар ва уларнинг кичик 
гуруҳлари ҳам, бугун инсоният хотиржамлиги, тинчлиги йўлига ғов 
бўлибгина қолмасдан ҳатто талофат ва ташвишлар келтираётгани, бугун ҳам 
уларни тегирмонига сув қуювчилар мавжудлигидан, уларга эргашаётганлар 
топилаётганлигидан далолатдир. 
Чоризм мустамлакачилиги даврида динни камситиш, имомлар (ислом 
мураббийлари) ни йўқотиш ва омон қолганларини бўйсундириш учун энг 
кескин чораларни кўрган эди. Дин сунъий равишда мафкуравий курашнинг 
ўта қизғин жабҳаларидан бирига айлантириб қўйилган эди. Ислом динининг 
ўн минглаб имомлари таъқиб қилинди. Дастлаб минглаб масжидлар ва юзлаб 
мадрасалар бузиб ташланди. Бу обидаларнинг кўпчилиги халқимиз учун, 
инсоният цивилизацияси учун бебаҳо меъморий ва тарихий қадрият 
ҳисобланар эди. Исломий маърифат таъқиқлаб қўйилган бу даврда, чин 
маънодаги билимдон ислом мураббийлари йўқ қилинди. Натижада, 
жаҳолатпараст удумлар ривож топди, “чала муллалар” ҳозирги кунда, 
аксарият ҳолларда олий ҳақиқатни фақат уларгина билишларини, одамларни 
тақдирини ҳал этиш ҳуқуқини даъво қилиб чиқдилар ва бунга одамларни ҳам 
жалб этишга хамон уринмоқдалар. Уларнинг бу сўзларига аксарият ҳолларда 

---

292 
айрим ёшларимиз алданиб қолишларига асосий сабаб ҳам, уларнинг аввало 
оилада сўнг таълим муассасаларда етарлича билим олмаганлиги, ислом 
динининг туб моҳиятини билмаганликларидадир. 
Бизнинг 
муқаддас 
динимиз 
ҳаққонийлиги 
ва 
бағрикенглиги, 
одамзоднинг доимо эзгуликка чорлаши, ҳаёт синовларида ўзини оқлаган 
қадрият ва анъаналарни аждодлардан - авлодларга етказишдаги беқиёс ўрни 
ва аҳамяти билан ва халқимизнинг маънавиятини шакллантиришга, ҳар қайси 
инсоннинг Оллоҳ марҳамат қилган бу ҳаётда тўғри йўл танлаши, умрнинг 
мазмунини англаши, авваламбор, рухий покланиш, яхшилик ва эзгуликка 
интилиб яшашида унинг таъсирини бошқа ҳеч қандай куч билан қиёслаб 
бўлмайди.
Шу билан бирга ислом дини, унга эътиқод қилувчиларни илм олишга, 
маърифатли бўлишга даъват этади. Илк ваҳий ҳам “Ўқи!” деган амр 
бўлганлиги бунинг яққол исботидир. “Илм” сўзи Қуръони каримнинг саккиз 
юз ўн бир жойида турли маънолари билан келганлиги айни ҳақиқат. 
IХ—ХII асрларда ғарбда аҳолининг тўқсон беш фоизи саводсиз 
бўлганлиги, ҳатто диний уламолар ҳам ўқишни, қўлларига қалам тутиб 
ёзишни билмаган бир вақтда мусулмон ўлкалардан диний ва дунёвий барча 
фанларнинг илғорлари етишиб чиқди ва анча муддат “Араб цивилизацияси” 
номи билан аталиб келинди. Шу даврда мусулмон оламида илмнинг турли 
соҳаларида саксон олти мингга яқин йирик олимлар иш олиб борганлиги, биз 
бебаҳо ҳисоблаган, маънавий мерос ва мулк эгаси эканлигимизнинг 
исботидир.
15