Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

 
Ҳуқуқий маданият – фуқаролик жамиятинингасосидир 
СамДАҚИ. Х. Х. Хужамов 
А. Қ. Нарзуллаев 204 Б ва ИҚ 
Ҳуқуқий маданият бу қонунларни мукаммал билиш эмас, аввало 
қонунларни муқаддас билишдир. Қонунни муқаддас эканлигини билмаган 
кишида, унга нисбатан ҳурматнинг бўлиши даргумон. Осоишталик, тартиб, 
тинчлик, жамиятнинг барқарорлигини таьминловчи куч, бу қонунларнинг 
амалдаги ифодасидир. Аслида ҳам қонун жамиятдаги тенглик ва 
тараққиётнинг барқарор бўлиши учун яратилади ҳамда такомиллаштириб 
борилади. Бу механизмни ишга солувчи ҳамда нечоғлик самарадорлигини 
таьминловчи куч фуқаролар эканлиги, уларнинг зиммасига ҳуқуқий 
маданиятли бўлишдек масьулиятни юклайди. Бизнинг кундалик фаолиятимиз 
бевосита тартиб-қоидаларга боғлиқ эканлиги, масаланинг устуворлигидан 
далолат. 
Мамлакатимиз Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан Олий 
Мажлисга қилган мурожаатида таькидлаганидек, - “Барчамиз бир ҳақиқатни 
унутмаслигимиз керак: қонуннинг бирдан – бир манбаи ва муаллифи том 
маьнода ҳалқ бўлиши шарт. 

---

271 
Ҳар бир қонун лойиҳаси юзасидан фикр ва таклифни қуйидан – 
фуқаролардан, жойлардаги ҳалқ депутатлари кенгашларидан олиш тартибини 
кенг жорий этиш зарур”¹
Мамлакатимиз Президенти Шавкат Мирзиёев тақдим этган бу 
мурожаат 
фақат 
Олий 
Мажлис 
депутатларига 
эмас, 
балки 
Республикамизнинг барча фуқароларига қилинган мурожаат ва даватдир. 
Бугун мамлакатимиз бўйлаб кенг кўламдаги ислоҳотларнинг амалга 
оширилишида, содир бўлаётган буюк ўзгаришлар даврида, ён-атрофимиздаги 
воқеликларга бепарволик, лоқайдлик билан баробардир. Бугунги давр ҳар 
биримиздан шижоатни, ташаббускорликни, фаолликни талаб этмокда. 
Даврнинг бундай талабларига амалдаги фаолиятимиз билан ўз ҳиссамизни 
қўшишимиз учун, жамиятдаги мавжуд тартиб қоида ҳақидаги ҳуқуқий 
билимимиз – ҳуқуқий маданиятимизнинг мукаммаллик даражаси муҳимдир. 
Кучли давлатдан, кучли фуқаролик жамияти сари амалга оширилаётган 
ислоҳотларнинг, фуқаролик жамиятининг бирламчи талаби ва шарти бу – 
фуқаролар ҳуқуқий маданинятнинг давр талабига мослиги ҳисобланади. 
¹ Ўзбекистон республикаси президенти Шавкат Мирзиёевнинг.Олий 
Мажлисга Мурожаатномасидан 
Муаллими соний – Абу Наср Фаробий фуқаролик жамиятида яшовчи 
фуқаролар – фозиллар шаҳри аҳолисинг умумий фикрлари хусусида шундай 
дейди, – “Фозиллар шаҳри унинг аҳолиси, уларнинг диллари эришадиган 
бахт, саодат нима эканлигини билишлари зарур. Улар неларга эришувини, 
нелардан сақланишини билишлари зарур. Донишмандларга ишониб, ихлос 
қўйиб, 
уларга 
эргашувчи 
одамлар 
ўша 
нарсаларни 
(билимларни) 
донишмандлар билгандай билиб оладилар. Баьзилари эса бу нарсаларни 
бошқаларнинг тасаввурларича тақлид орқали биладилар. Мана шу икки хил 
тасаввурлар ҳам билим манбаидирлар, аммо донишмандларнинг билимлари, 
албатта энг яхши билмлардир”²
Фаробийнинг сўзларидан шу нарса маьлумки, барча замоларда ҳам 
жамият 
фуқароларининг 
билмли 
бўлишлари, 
хуқуқий 
саводхонлик 
даражалари, шу жамиятнинг тенчлиги ва тараққиётнинг барқарорлиги учун 
асос бўлган. Аллома – билимларнинг энг яхшиси, донишмандлар берган 
билмлардир, -дейди. Маьлумки донишманд, энг аввало катта тажриба эгаси, 
ҳаёт мактабини ўқиган, дунёвий ва диний билмлари мукаммал, бир сўз билан 
айтганда, комиллик даражаси юқори бўлган кишилар бўлишган. Улар ўз 
шогирдлари – ўқувчилари қаршисида туриб жамият – дунё ишларини 
тартибга солишга таллуқли илмларни яьни фиқҳларни ( қонунларни) 
ўргатишганлиги маьлум. Халқимиз тарихида фуқароларнинг ҳуқуқий 
маданиятларига бўлган эьтиборнинг юқори бўлиб келганлиги, ислом 
оламининг яна бир улуғларидан бўлган, Ҳужжатул Ислом – Муҳаммад 
Ғаззолийнинг асарларида, янада ёрқин кўрсатилган. “Дунё ишларини 
тартибга солишга таллуқли бўлган илмларни, фиқҳ китоблари қамраб олган 
бўлиб, улар билан шуғулланувчи кишилар фиқиҳлар деб аталади. Булар дунё 
олимларидир”³. Фуқароларнинг илмли бўлишлари ҳақида шундай дейди: 
Илм кўр қалбини очувчи, қоронғу зулматда нур бағишловчи ва заиф 
бандаларга куч қувватдир. Илм билан банда аброрлар даражасига 

---

272 
кўтарилади, 
олий 
мартабаларга 
етишади. 
(ўша 
манба) 
Юқорида, 
алломаларимизнинг сабоқларидан шу нарса маьлумки, бугун бизнинг 
давримизда, 
мамлакатимизда 
кечаётган 
ислоҳотларнинг 
негизида, 
олимларимизнинг 
халқ 
ичига 
кириб 
бориб, 
бевосита 
мулоқот 
ўтказилаётганлиги, 
жамият 
барқарорлигини 
таьминлаш 
баробарида, 
халқимизнинг ҳуқуқий маданияти мукаммаллашувида энг самарали усулдир. 
Мамлакатимиз Президенти Шавкат Мирзиёевнинг бевосита ташаббуси 
асосида давом этаётган, халқ билан мулоқат, шу жамиятдаги айрим нуқсон-
камчиликларнинг бартараф этилишида, жамиятнинг тенчлиги, равнақининг 
бардавомлиги ва барқарорлигининг кафолатидир. “Олимларнинг суҳбатидан 
инсон ўзига беқиёс маьнавий бойлик олади, қалб кенгликларини, тафаккур 
теранлигини ҳис қилади. 
Президентимиз 
Шавкат 
Мирзиёев 
такидлаганларидек,- 
“Ёшларимизнинг мустақил фикрлайдиган, юксак интеллектуал ва маьнавий 
салоҳиятга эга бшлиб, дунё миқёсида ўз тенгдошларига ҳеч қайси соҳада бўш 
келмайдигон инсонлар бўлиб камол топиш, бахтли бўлиш учун давлатимиз 
ва жамиятимизнинг бор куч ва имконитларини сафарбар этамиз