Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

AYRIM ALKALOIDLARNING ANTIRADIKAL
FAOLLLIGINI ANIQLASH 
 
A.A.Mutalipov.,
 
A.E Zaynabiddinov,
Andijon davlat universiteti 
[e-mail]

 
Annotatsiya. Tadqiqotda 15-atsetoksiazometin atizin alkaloidining 2,2-
difenil-1-pikrilgidrazil (DFPG)ning spirtli eritmasiga qo‘shilsa, erkin radikal 
molekulalari antiradikal shaklga o‘tishi o‘rganilgan.
Kalit so‘zlar: alkaloid, antiradikal, atizin, erkin radikal, plazmolemma, 
optik zichlik, tabiiy birikma.
Tabiiy birikmalar turli xil terapevtik ta’sirga ega dorilarning bitmas-
tuganmas manbaidir. O‘simliklar, hayvonlar va odamlarning ko‘p sonli 
kasalliklari patogenezining molekulyar mexanizmlarini o‘rganish shuni 
ko‘rsatadiki, ularning barchasi, ma’lum darajada, erkin radikal jarayonlarning 
faollashishi yoki almashinishi bilan bog‘liq. Shu sababli, tabiiy va sintetik 
xomashyolarga asoslangan bunday jarayonlarni amalga oshiruvchi moddalarni 
qidirish va o‘rganish dolzarb bo‘lib qolmoqda. 
Material va metodlar.
Ushbu ishda ARAni baholash uchun alkaloid bilan 
2,2-difenil-1-pikrilgidrazil (DFPG)ning turg‘un radikalining molekulalarini 
pasaytirish kinetikasini o‘lchash uchun spektrofometrik usuldan foydalandik. 
Sinov aralashmasi spirtda 1mm konsentratsiyada eritildi.
Olingan natijalar. 
15-atsetoksiazometin atizin DFPG spirtli eritmasiga 
qo‘shilsa, erkin radikal molekulalari antiradikal shaklga o‘tadilar, natijada 
DFPGning qizg‘ish-binafsha eritmasi rangsiz bo‘lib qoladi. O‘rganilayotgan 
namunalar qo‘shilganda DFPG eritmasining optik zichligi o‘zgaradi, ya’ni 
zichlik ortadi.
 
O‘rganilgan namunalarning ARAni taqqoslash uchun aralashmaning 
konsentratsiyasi 50 mkmda tanlandi. Olingan natijalarni tahlil qilib, 15-
atsetoksiazometin atizin alkaloidi DFPG spirtli eritmasiga qo‘shilganda, DFPG 
eritmasining optik zichligining pasayishi kuzatiladi, bu esa ushbu aralashmaning 
antiradikal qobiliyatini ko‘rsatadi.