Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

1-rasm. Multfilmlarni hosil qilish jarayoni
330 

---

Ya’ni har bir multasarlarni yaratishda albatta ssenariy, g‘oya, syujet hamda 
sahna kabi ma’lumotlar bo‘lishi talab etiladi.
 
G‘oya. 
Multfilm hosil qilish uchun moslashtirish oson jarayon hisoblanadi. 
Lekin yaxshi filmga aylantirish mumkin bo‘lgan g‘oyani topish unchalik oson 
emas.
Multfilm uchun g‘oya sifatida hangomalarni, o‘z hayotingizdan qiziqarli 
voqealarni olishingiz, ularni o‘z filmingiz uchun g‘oya sifatida qabul qilishingiz 
mumkin. Masalan: Uolt Disney o‘z filmlarida har doim shunday yo‘l tutadi.
G‘oya tanlashda e’tibor berilishi kerak bo‘lgan jihatlar: 
- Film janrini tanlang va shu janrdagi multfilmlarni ko‘ring;
- Film kimga mo‘ljallanganligini ko‘rib chiqing; 
- Yumoristika; 
- Syujetni yozishda tomoshabinlarni zeriktirmaslikka harakat qiling;
- O‘z ssenariyingizni qayta-qayta o‘qing.
Syujet. 
Syujet filmning boshlanishida bosh qahramonlar bilan tanishuv, ya’ni 
umumiy holat tushuntiriladi. Auditoriya diqqatini syujetga qaratish muhim 
ahamiyat kasb etadi. Odatda bosh qahramonning qandaydir maqsadi bo‘ladi va 
shu maqsad syujet boshida yoritib o‘tiladi. Syujet o‘rtasiga kelib barcha voqelik 
shu yerda ro‘y beradi. Holatlar ketma-ketligi yordamida voqealar kulminatsion 
nuqtasiga chiqadi. Filmning yakunida tomoshabinning yodida qolishi uchun 
yorqin yakun o‘ylab topish maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Ssenariy va sahna. 
Odatda barcha filmlar ssenariy yordamida sahnalarda 
tasvirlanadi. Filmning sifati albatta ssenariyga bog‘liqdir. 
Sahna bu – odatda vaqt va makon bilan chegaralangan hikoyaning bir 
qismidir.
Multfilm qahramoni xususiyatlari. 
Multiplikatsiyada qahramonning 
dizayniga katta e’tibor beriladi, sababi qahramon ko‘rsatilayotgan multfilmning 
asosini tashkil qiladi.
Personajning tashqi ko‘rinishi uning xarakterini ifodalashi kerak. Odatda 
noan’anaviy personajlar multfilmning jozibadorligiga ko‘proq hissa qo‘shadilar. 
Qahramonning dizayni, stili va uning chizilishi qarashlaringiz, dizayn 
berishingizga bog‘liq bo‘ladi. 
Chizishga va keyinchalik 
harakatlantirishga qiyin bo‘lgan 
qahramonlarni chizish rassomlarga 
ham, animatorlarga ham bir talay 
qiyinchilik olib keladi. Tajribalar 
asosida qahramon multfilm davomida 
bir qancha rakurslarda chiziladi va har 
331 

---

xil ko‘rinishlarda chizilishiga to‘g‘ri keladi, murakkab qahramon o‘z-o‘zidan 
ishning ko‘payishiga olib keladi. Shu nuqtayi nazardan kelib chiqib qahramonni 
chizishda oddiylikka intilinadi. Ayniqsa, qahramonning yurishini, uning tana 
a’zolarining harakatlanishi animatorlardan ko‘p mehnat talab qiladi.