Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

Тадқиқот предмети. Мамлакатимизда ҳуқуқий демократик жамиятни 
шакллантиришда давлатчилик тарихимизнинг ўзига хос жиҳатлари, ислоҳотларни амалга 
оширишда давлатнинг бош ислохотчилик фаолияти, халқимиз маънавий, маданий ҳаётини 
юксалтириш ҳамда баркамол авлод тарбиясида миллий истиқлол ғоясининг аҳамиятини 
ошриришда аждодларнинг бой илмий мероси ташкил этади.
Тадқиқотнинг назарий ва методологик асослари. Ишда Ўрта асрлардаги Шарқ 
алломалари асарларидаги турли илмий услубий асослар, улардаги миллий маънавиятнинг 
ривожлантиришни тадқиқ этишга доир методологик ёндашувлар ўрганилди ва улардан 
фойдаланилди. Шунингдек, Президент И.А. Каримовнинг “Ўзбекистон мустақилликка 
эришиш остонасида”, “Юксак маънавият – енгимас куч” асарлари ҳамда Хоразм Маъмун 
академиясининг минг йиллик юбилейидаги нутқлари ҳамда “Кучли давлатдан – кучли 
фуқаролик жамиятисари” тамойиллари ишнинг методолигик ва назарий асосларини 
ташкил этади. 
Тадқиқотнинг мактаблари ва эмпирик базаси. Тадқиқот мактаблари сифатида 
Ўрта аср Шарқ мутафаккирларининг бой адабий илмий мероси ва бугунги кунда олимлар 
томонидан ёзилган асарлардан кенг фойдаланилди. 
Тадқиқотнинг илмий янгилиги. Диссертацияда Ўзбекистонда миллий 
маънавиятни ривожлантиришда Ўрта аср Шарқ уйғониш даври алломаларининг илм-фан 
ҳамда маънавиятимиз ривожига қўшган ҳиссаси алоҳида аҳамият касб этади. Халқимиз 
миллий маънавиятини шакллантиришда уларннг илмий изланишлари ва илмий 
меросининг аҳамияти, шунингдек баркамол авлод тарбиясида тутган ўрни атрофлича 
тадбиқ этилди. 
Диссертацияда қўйилган мақсад ва вазифалардан келиб чиқиб амалга оширилган 
илмий тадқиқотлар жараёнида қуйидаги илмий янгиликларни олишга эришилди: 
-
Миллий маънавиятни юксалтириш халқ турмуш тарзини яхшилашнинг кафолати 
сифатида кишилик тараққиётининг ўзини оқлаган энг юқори босқичи эканлигини 
Ўзбекистонда фуқароларнинг маънавий қарашини ривожлантиришда Шарқ уйғониш 
даври мутафаккирларининг ёзиб қолдирган асарлари аҳамияти ва таъсири катта 
эканлигини тадқиқот этиш натижасида исботланди; 

---

7 
-
Ўзбекистонда амалга оширилаётган ислоҳотлар натижасида мамлакатда ёшларни 
жисмонан соғлом, маънан етук ва баркамол инсон бўлиб, тарбиялашда илм-фан ҳамда 
маънавиятнинг ўрни юқори эканлиги илмий жиҳатдан асосланди. 
-
Бугун оммавий маданиятнинг ижобий жиҳатлари билан бир қаторда салбий 
жиҳатлари инсон онги, тафаккури ва дунёқарашига ўз таъсирини кўрсатаётган бир пайтда, 
миллий маънавиятини инсонлар қалбига сингдириш эвалюцион (босқичма-босқич) тарзда 
ривожланишни талаб қилади. Бу эса аждодлар меросига, айниқса, Ўрта аср 
мутафаккирларининг илм-фан ривожи йўлида амалга оширган жаҳоншумул ишларига 
эҳтиёж сездиради. Ўз навбатида уларнинг илмий адабий меросларини ўрганиш, тадбиқ 
этиш самарали эканлиги тадқиқот ишида ҳар томонлама асосланди.