Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги вахабов абдурахим васикович

UNEP томонидан ишлаб чиқилган “яшил иқтисодиёт” 
индикаторлари тизимининг турлари бўйича гуруҳланиши
72
 
Кўрсаткичлар
 
А
троф
-муҳи
т
 
Атроф-муҳитнинг 
ўзгариши 
СО
2
эмиссияси (тонна/йил); тикланадиган энергетика (жами 
истеъмолдаги улуши, %); Жон бошига энергия истеъмоли 
Экотизим 
менежменти 
Ўрмонлар (га); Сув тақчиллиги (%); Қўриқхона ерлари (га) 
Ресурслар 
самарадорлиги 
Энергия 
самарадорлиги 
(BTU/долл); 
Хом 
ашё 
самарадорлиги; 
Сув 
самарадорлиги (м
3
/долл); 
СО
2
самарадорлиги (тонна/долл) 
Кимёвий моддалар 
ва чиқиндилар 
Чиқиндиларни тўплаш (жамига нисбатан %да) 
Чиқиндиларни қайта ишлаш ва қайта фойдаланиш (%) 
Чиқиндилар (тонна/йил) ва чиқинди майдонлари (га) 
С
иёсат
 
Яшил 
инвестициялар 
ИТТКИга инвестициялар (ЯИМга нисбатан %) 
Таълимга инвестициялар (долл/йил) 
Яшил фискал 
ислоҳотлар 
Углеводород ёқилғилар, сув ва балиқчиликка субсидиялар 
(долл/ %) 
Углеводород ёқилғиларига солиқлар (долл ёки %) 
Қайта тикланадиган энергетикани қўллаб-қувватлаш 
(долл/%) 
Экстенсив 
ресурслар нархи ва 
экотизим 
хизматларини 
баҳолаш 
Углеводород ёқилғилари нархи (долл/тонна) 
Экотизим хизматлари қиймати (мисол учун сув таъминоти 
хизмати) 
Яшил натижалар 
СО
2
эмиссияси бўйича барқарор натижаларга эришиш 
харажатлари (долл/йил ёки %) ва ҳукумат фаолиятида хом 
ашё самарадорлиги (тонна/долл) 
Яшил иш 
кўникмаларига 
тайёрлаш 
Тайёрлаш харажатлари (долл/йил ёки ЯИМга нисбатан %) 
Тайёрланган мутахассислар сони (мутахассис/йил) 
Ф
аров
онли
к в
а иж
ти
м
оий
тенглик
 
Бандлик 
Қурилишда бандлар (киши, %); жараёнларни бошқариш ва 
менежментда бандлар (киши, %); даромадлар (долл/йил); 
Жини коэффициенти 
Таълим 
Қўшилган қиймат (долл/йил); Бандлик (иш ўринлари) 
Табиий ва инсон 
капитали 
Табиий ресурс заҳиралар қиймати (долл); Йиллик қўшилган 
қиймат миқдори (долл/йил); Саводхонлик даражаси (%) 
Ресурслар билан 
таъминланганлик 
Замонавий ресурслар билан таъминланганлик (%); Сув 
билан таъминланганлик (%); Санитария хизматлари билан 
таъминланганлик (%); Соғлиқни сақлаш хизматлари билан 
таъминланганлик (%) 
Соғлиқни сақлаш 
Соғлиқ учун зарарли моддаларнинг ичимлик сувдаги улуши 
(г/л); Ҳаво ифлосланиши натижасида касалхонага тушган 
беморлар сони (киши); Ҳар 100 000 кишига ўлим билан 
якунланган йўл транспорт ҳодисалари сони (дона) 
72
http://www.un-page.org/files/public/content-page/unep_indicators_ge_for_web.pdf 

---

60 
Иккинчи босқич кўрсаткичлари икки қисмга ажратилади: а) чора-
тадбирлар мақсадини аниқлаш ва таъсир қилиш дастакларини аниқлаш 
кўрсаткичлари ва б) амалга оширилаётган чора-тадбирлар таъсирини 
тармоқлар кесимида таҳлил қилиш, аҳоли фаровонлигига таъсирини баҳолаш, 
уларнинг афзаллик ва камчиликлари тўғрисидаги кўрсаткичлар.
Учинчи босқичда дастур натижаларининг атроф-муҳит, инвестицион 
фаоллик, иқтисодиёт тармоқлари ва аҳоли фаровонлигига таъсири режадаги 
кўрсаткичлар билан қиёсий таққосланади. 
UNEP томонидан ишлаб чиқилган кўрсаткичларни шартли равишда уч 
гуруҳга бўлиш мумкин (3.3.1-жадвал):
- атроф-муҳит;
- амалдаги сиёсат;
- фаровонлик ва ижтимоий тенглик. UNEP методологияси бўйича 
кўрсаткичлар мамлакат хусусиятидан келиб чиққан ҳолда, ижтимоий, 
иқтисодий ва экологик жиҳатдан уйғун муамммога қараб долзарб 
кўрсаткичлар тури танланади. Сўнгра “яшил иқтисодиёт”га ўтиш дастури 
босқичлари бўйича мувофиқлаштирилади.