Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги урганч давлат университети

Тазйиқ (босим) шароитида ишлаш. Одатда ташкилот миқёсида тазйиқ шароити юзага келганда ходимларнинг икки хил хулқи кўзга ташланади. Баъзи бир ходимлар тазйиқ шароитида самарали фаолият юрита оладилар, вақт танқислиги шароитида тезда ўринли қарор қабул қиладилар, ўз меҳнат ҳаракатларини мақсадга мувофиқ тарзда ташкил эта оладилар. Аммо, айрим ходимлар бундай шароитда ўзларини мутлақо ноқулай ҳис этадилар ва ишга қўллари бормайди, бажараётган ишлари қовушмайди. Шу боис, ташкилотдаги ходимларни яна икки тоифага – тазйиқ муҳитида самарали ишлайдиган ва самарасиз фаолият юритувчи шахсларга ажратиш мумкин.
Фикрлаш услубига кўра эса ходимларни қуйидаги тоифага ажратиш мумкин. Аналитиклар – ишнинг мазмунини қадрлайдилар, касб маҳоратини ўстириш, малакани ошириш ва лавозимнинг доимийлигига эътибор қаратадилар.
Прагматиклар – бундай кимсаларга лавозимда ўсиш-у, маош биринчи ўринда туради. Агар ташкилотда уларнинг эҳтиёжига мос шароит бўлса улар ишлайдилар, акс ҳолда тезда ишдан бўшаб кетадилар.
Танқидий фикрловчилар, критиклар – эксперт мавқеига эга бўлиш ва бошқа ходимларнинг меҳнат маҳсулларини баҳолашни хуш кўрадилар. Ўз фикр ва қарашларини очиқ ойдин айтиш имкониятини излайдилар, ташкилотдаги обрўли кимсаларга менсимай қарайдилар. Ҳар нарсага танқидий назар билан қараш эвазига кутилаётган муваффақиятсизлик ҳақида олдиндан фикр билдирадилар.
Реалист – лидерликка ва бошқарувга интиладиган шахс. Бундай одам раҳбарлик қобилиятига эга. Агар раҳбарлик лавозимидаги ўрин бўшаши кутилаётган бўлса улар ишлайдилар, акс ҳолда бўшаб кетадилар.
Ушбу мавзуда ёритилган фикрлар ташкилотдаги ходимлар ва раҳбарларга хос индивидуал-психологик хислатларни асосли тарзда тушуниш имконини яратади, ҳар бир ходимга мос вазифани тақсимлаш билан бирга ташкилот фаолиятини ходимлар хусусиятига мос тарзда мувофиқлаштириш борасида маълумот беради.
9-Мавзу: Раҳбар шахси психологияси
Режа:
1.Бошқарув фаолиятида раҳбар шахси ва лидер шахсига оид психологик фазилат ва сифатлар.
2.Бошқарувда мулоқот усулининг афзал ва ўзига хос томонлари.
3.Раҳбар шахсига зарур бўлган хислатлар:ташкилотчилик, тинимсиз меҳнат, талант, темперамент.
4.Мулоқотда идрок жараёни.5. Фаолият услубига кўра: авторитар, демократик,либерал, педантик, аралаш.Фаолият хусусиятига кўра: универсал, бирёқлама.