Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1	Кассадаги нақд пулларни банкдаги ҳисоб-китоб счётига ўтказиш учун инкассаторга топширилди	5710	5010, 5020
2	Харидорларнинг қарзлари келиб тушган пул ўтказмалари бўйича қопланди	5710	4010
3	Банкка ҳали келиб тушмаган пул маблағларини ўтказиш орқали бўнак олиш	5710	6300, 7310
4	Турли дебиторлардан пул ўтказмаларини олиш	5710	4890
5	Ажратилган бўлинмалардан пул ўтказмаларини олиш	5710	4110
6	Йўлдаги пул маблағлари кассага келиб тушди	5010-5020	5710
7	Йўлдаги пул маблағлари банкдаги ҳисоб-китоб счётига келиб тушди	5110	5710

Назорат учун саволлар
1. Монитар сиёсатнинг моҳиятини тушунтиринг?
2. Ўзбекистон Республикасида пул-кредит сиёсатини ким олиб боради?
3. Касса операцияларини ҳужжатлаштириш тартибини айтиб беринг?
4. Пул маблағларини инвентаризация қилиш тартибини тушунтиринг?
5. Нақт пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартибини ёритиб беринг?
6. Йўлдаги пул маблағлари деганда нимани тушунасиз?
7. Валюта операциялари билан боғлиқ хўжалик жараёнлари қандай акс эттирилади?
8. Бухгалтерия балансининг маълумот манбалари қайси ҳужжатлар асосида шаклланади?
9. Пул экивалентлари ва уларнинг ҳисобини юритиш тартибини изоҳланг


3-МАВЗУ. МАТЕРИАЛЛАР ҲИСОБИ


3.1. Товар-моддий захиралар (ТМЗ) ҳақида тушунча.
3.2. ТМЗ лар ҳисобининг асосий вазифалари.
3.3. ТМЗ ларнинг туркумланиши.
3.4. ТМЗ ларни баҳолаш усуллари.
3.5. ТМЗ лар ҳаркатини ҳужжатлаштириш.
3.6. ТМЗ ларнинг омбордаги (аналитик) ҳисоби.
3.7. Транспорт-тайёрлов харажатлари ҳисоби.
3.8. ТМЗ ларнинг бухгалтериядаги (синтетик) ҳисоби.
3.9. ТМЗ ларнинг инвентаризация қилиш ва натижаларини бухгалтерия ҳисоби ёзувларида акс эттириш.
3.10. Хўжалик жиҳозлари ва инвентарлари ҳисобининг ўзига ҳусусиятлари.
3.11. Хўжалик жиҳозлари ва инвентарлари ҳисоби.
Таянч иборалар: ТМЗ, ТМЗларни туркумланиши, баҳолаш усуллари, ҳужжатлаштириш, аналитик ва синтетик ҳисоб, инвентаризация, хўжалик жиҳозлари ва инвентарлари.


3.1. Товар-моддий захиралар (ТМЗ) ҳақида тушунча.
Корхоналар ўз ишлаб чиқариш фаолиятларини амалга ошириши учун маълум миқдорда ишлаб чиқариш заҳираларига эга бўлиши керак. Ишлаб чиқариш заҳиралари хўжалик юритувчи субъектнинг ишлаб чиқариш фаолиятини нормал давом этишини таъминлайди. Уларнинг таркибига материаллар, хом-ашё, эҳтиёт қисмлар ва бошқалар киради.

Ишлаб чиқариш заҳиралари, асосий воситалардан фарқли равишда, бир ишлаб чиқариш жараёнида қатнашиб, ўз қийматини ишлаб чиқарилган маҳсулот қийматига шу даврнинг ўзида тўла ўтказади.

Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида корхоналарда ишлаб чиқариш заҳираларидан фойдаланиш устидан назоратни кучайтириш, уларнинг оқилона сарфланишига риоя қилиш, маҳсулот таннархида моддий харажатларнинг салмоғини минималлаштириш масалаларига алоҳида эътибор берилади. Энг аввало, материалларни тўғри, тежамли сарфлаш корхона фаолиятини ривожлантиришда ва бу орқали мамлакат иқтисодиётини гуллаб-яшнашида, аҳолининг моддий фаровонлигини оширишда муҳим омил ҳисобланади.