Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини

 
 
G‘o‘za qator oralariga ishlov berishdagi xavfsizlik qoidalari 
Kulьtivator-oziqlantirgichlarda ularning tuzilishi, sozlash hamda texnik 
qarovlarni o‘tkazishni yaxshi biladigan traktorchi va mexaniklarnigina ishlashiga 
ruxsat beriladi. 
Quyidagilar qat’iyan man qilinadi: 
- kulьtivator hamda traktorning gidravlik tizimida nosozliklar mavjud 
bo‘lganda undan foydalanish; 
- gidrotizimni erdan turib yoki kabinada tikka turib boshqarish; 
- ish vaqtida kulьtivator ramasida o‘tirish; 
- o‘g‘it qutisini to‘ldirish vaqtida shamol esayotgan tomonda turish. 
Traktorchi va o‘g‘it soluvchi ish smena oxirida sanitariya va gigiena 
qoidalariga rioya qilib yuz qo'llarini tozalab yuvishi va og'izlarini yaxshilab
chayib so'ng ovqatlanishi zarur. 
Texnika xavfsizligi qoidalari 
 
Quyidagilar taqiqlanadi: 

---

 
● 
maxsus tayyorgarlikdan
 
o‘tmagan va operatorlik guvohnomasi bo‘lmagan 
shaxslarni ishlashlari;
● mashina kuzovida yo‘lovchilarni tashish; 
● mashinaga shag‘al, asfalьt, metall va yog‘ochlarni yuklash; 
● mashina kardan valining himoya kojuxisiz ishlatish; 
● traktor dvigateli ishlab turgan paytda ish organlarini tozalash va texnik 
qarovlarini o‘tkazish. 
Zararkunandalarga karshi kurashish 
 
O‘simlik zararkunandalari va kasalliklari hamda begona utlar ekinlarning 
hosildorligini kamaytirib hosil sifatini pasaytirib. dehkonchilikka kagga zarar 
keltiradi. SHu sababli ekinlarni himoyalashda mahalliy sharoit uchun mos bulgan 
usullardan foydalanish maksadga muvofikdir. Amalda usimliklarni himoyalash 
uchun ishlatiladigan usullardan kuyidagilarni kursatish mumkin: agrotexnik, fizik, 
mexanik, 
biologik, kimyoviy. 
Agrotexnik usul eng arzon va bezarar bulib, u ekinlarni almashlab ekish, 
tuprokka mahalliy sharoitga moslangan texnologiya buyicha ishlov berish, kulay 
muddatlarda ekish kasallikka va zararkunandalarga chidamli navlarni seleksiya 
kilish xamda boshka tadbirlarni uz ichiga oladi. Bu usuldan foydalanganda, 
ekinlarning tez va sog‘lom
rivojlanishi uchun kerakli bulgan, kasallik kuzratuvchi 
mikro-organizmlar, zararkunanda va begona utlar uchun esa eng nokulay sharoitlar 
yaratiladi. 
Fizik 
usulda zararkunanda va kasalliklarga kirgin keltiradigan ulьtratovush. 
yukori chastotali toklar, yukori va past harorat, radioaktiv moddalar, 
ionlashtiradigan nurlar, mikrouzunlikdagi radiotulkinlar va boshkalardan 
foylachaniladi.