Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

4.1.3. Конференцияларни бошқариш сервери (MCU) 
Конференцияларни бошқариш сервери (MCU - Multipoint Control Unit) 
учта ва ундан ортиқ Н.323 терминаллари алоқасини таъминлайди. 
Конференцияда қатнашадиган барча терминаллар MCU билан боғланишни 
ўрнатади. Сервер конференция ресурсларини бошқаради, овозга ва видеога 
ишлов бериш бўйича терминалларнинг имкониятларини мувофиқлаштиради, 
кўплаб манзиллар бўйича йўналтириш зарур бўлган аудио- ва видео 
оқимларни аниқлайди. 
4.4-расм. Н.323 тармоғидаги конференцияларнинг ҳар хил турлари 
Конференцияларни 
бошқариш қурилмаси 
А терминал 
В терминал 
С терминал 
Марказлаштирилмага
н конференция 
D терминал 
Е терминал 
F терминал 
Марказлаштирилган 
конференция 

---

172 
Н.323 архитектура доирасида кўп нуқтали конференцияни бошқариш 
тизимини қуриш учун иккита ѐндашиш ишлатилиши мумкин (4.4-расм): 
- кўп нуқтали конференцияни марказлаштирилмаган бошқариш;
- кўп нуқтали конференцияни марказлаштирилган бошқариш. 
4.1.4. Н.323 шлюзлари 
IP-тармоқ 
бўйича 
овозни 
узатиш 
технологияси 
каналлар 
коммутацияланадиган классик тармоқ ўрнига шлюзлар ўрнатиладиган 
конфигурацияни кўзда тутади. IP-телефония тармоғидаги шлюзнинг ҳолати 
4.5-расмда тасвирланган. Шлюз маълумотларни (овозни) сиқиш, уни IP-
пакетларга ўзгартириш ва IP-тармоққа йўналтиришни таъминлайди. Қарама-
қарши томондан шлюз тескари амалларни чақирувлар пакетларини 
расшифровкалаш ва шаклдан чиқаришни амалга оширади. Натижада оддий 
телефон аппаратлари бу чақирувларни муаммосиз қабул қилади. 
Тўлиқроқ шлюз бажарадиган асосий функциялар қуйидагилардан 
иборат: 
- телефон ва IP-тармоқ физик интерфейсининг ишлатилиши; 
- абонентлари 
сигнализацияси 
сигналларини 
детекторлаш 
ва 
генерациялаш; 
- абонентлари сигнализацияси сигналларини маълумотлар пакетларига 
ва тескари ўзгартириш; 
- нутқ сигналини маълумотлар пакетларига ва тескари ўзгартириш; 
- абонентларни улаш; 
- тармоқ бўйича сигнализацион ва нутқ пакетларининг узатиш; 
- алоқани узиш. 
TCP/IP архитектура доирасида шлюз функциясининг катта қисми 
амалий даража жараѐнларида ишлатилади. 
4.5-расм.IP-телефония тармоғида шлюзнинг ҳолати 
Gatekeeper 
IР-пакетлар 
Рақамлаш-
тирилган нутқ 
(одатда
ИКМ) 
Интернет ѐки 
IР-тармоқ
Аналог 
нутқ 
Рақамлаш-
тирилган нутқ 
(одатда
ИКМ)
Телефон 
Рақамли
АТС 
IР-шлюз 
Коммутацион 
майдон 

---

173