Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат аграр университети агрокимё ватупроқшунослик кафедраси

СУВДА ЭРИЙДИГАН ЎҒИТЛАРНИ АНИҚЛАШ.
Текширилаётган ўғит намунасидан учта пробиркага олиб, уларнинг ҳар бири алохида- алохида BaCL₂, AgNO₃ ва NaOH таъсир эттирилганда ҳеч қандай ўзгариш бўлмасдан, фақат ишқор таъсир эттирилган пробиркада аммиак ҳидини берса, бу ўғит аммикли селитра NH₄NO₃ бўлади. Бу ўғит чўғда ёниб, аммиак ҳиди билан тутун ҳосил қилади.
Олинган ўғит намунаси учта реактивда ўзгариш бермаса калийли ёки натрийли селитра бўлади. Бунда кўмир чўғида бинафша ранг бўлса, калийли селитра KNO₃, агар сариқ аланга берса, натрийли селитра NaNO₃ бўлади.
АgNO₃ қўшилган пробиркада оқ чўкма, BaCL₂ қўшилган пробиркада эса лойқа ҳосил бўлса, бу ўғит аммоний хлорид бўлади.NH₄CL
АgNO₃ қўшилган пробиркада лойқа ҳосил бўлиб, BaCL₂ қўшилган пробиркада оқ сутсимон оқ чўкма ҳосил бўлса, аммоний сульфат ўғити бўлади (NH₄)₂SO₄/
АgNO₃ қўшилган пробиркада сариқ чўкма, BaCL₂ қўшилган пробиркада оқ чўкма ҳосил бўлса, аммафос-NH₄ H₂PO₄ ва диаммафос-(NH₄)₂HPO₄ ўғитлари бўлади. Бу ўғит сувда секин эрийдиган бўлгани учун уни текшираётганда кўпроқ чайқатиш керак.
NaOH қўшилган пробиркада аммиак ҳиди бўлмаса, ёки кўмир чўғида аммиак ҳидини ҳосил қилса пробиркадаги ўғит мочевина-CO(NH₂)₂ бўлади.
Кўмир чўғида ўғит доналари бўлиниб ёки билинар – билинмас сачраса ва тутун чиқармаса бундай ўғитлар калийли ўғитлар ҳисобланади.
Агар ўғитда ҳар хил ранглар бўлса, сильвинит ўғити бўлади (mKL·nNaCL).
Ўғитнинг кўриниши ош тузига ўхшаш былиб, унга айрим рангли кристаллар аралашган бўлса, калий тузининг ўғити бўлади.
KCL+_mKCL+_nNаCL
АgNO₃ қўшилган пробиркада ҳеч қандай ўзгариш бўлмасдан, фақат BaCL₂ таъсир эттирилган пробиркада сутга ўхшаш оқ чўкма ҳосил бўлса, бундай ўғит калий сульфат бўлади-K₂SO₄