Збекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент Давлат аграр университети

Х – NO₃ миқдори мг/кг; А - NO₃ нинг эгри чизиқдаги кўрсаткичи; W - сўримнинг умумий миқдори, мл; V - намуна учун олинган суримнинг миқдори, мл; Т-тупроқ тортими.


4 - ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ
ТУПРО+ ТАРКИБИДАГИ АММИАКЛИ АЗОТНИ НЕССЛЕР
РЕАКТИВИ ЁРДАМИДА АНИ+ЛАШ


Машғулотдан маўсад: Тупроў таркибидаги аммиак миўдорини Несслер реактиви билан аниўлаш:
Бунда ўуйидагича реакция беради:

2 Hg K₂ I₄+ 3 KOH + NH₃ → NH₂ I Hg₂O + 7KI + 2H₂O

Иш тартиби. 10 г тупроўни тарозида тортиб олиб, щажми 150 мл ли конуссимон колбага солинади, унинг устига 1 процентли KCL эритмасидан 100 мл ўуйиб 5 минут аралаштирилади ва 18-20 соат тинч ўолдирилади. Шундан сўнг чайўатилади ва фильтрланади.
Фильтратдан пипетка ёрдамида 5-10-20 мл ёки 40 мл ўлчаб олиб, 100 мл ли ўлчов колбага солинади. Унга 2 мл сегнет тузи эритмасидан ўуйилади (сегнет тузи ўўшилмаси эритмадаги кальций ва магний тузлари чўкмага тушиши мумкин), унга ўлчов колбасининг ¾ ўисмигача сув ва 2 мл Несслер реактивидан ўўшилади, ўлчов колбасининг белгисигача тўлдирилади, колба бироз чайўатилади ва калориметр орўали кўрилади.
+уйидаги формула б-н щисобланади:

Х ў а· умумий сўримнинг миўдори ·1000 мг/кг

олинган сўрим миўдори·тупроў оғирлиги

Хў намунадаги NH₄ миўдори, мг/кг тупроўда

А- NH₄ миўдори, калибрланган эгри чизиў бўйича

Бир гектардаги NH₄ миўдорини щисоблаш учун (бир гектардаги тупроў щайдов ўатламининг массаси 4000000 га кўпайтирилиб, 1000000 га бўлинади мг ни кг га айлантириш учун).

Маълумки, 1 га ернинг сатщи S ў 10000 м², ўртача хайдов ўатлами 0,30 см олинади, 1м³ тупроўнинг солиштирма оғирлиги- 1200 кг/ га тенг, буларнинг щаммасини бир-бирига кўпайтириб чиўўан 3600 тонна ёки 3600000 кг ни яхлитлаб 4000000 кг щосил ўилинади.