Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти «Қурилиш материаллари ва кимё» кафедраси

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ТОШКЕНТ АРХИТЕКТУРА ҚУРИЛИШ ИНСТИТУТИ

«Қурилиш материаллари ва кимё» кафедраси


«ҚУРИЛИШ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА БУЮМЛАРИ»

курси бўйича лаборатория ишларида тутиладиган дафтар

Бажарди: _________________гуруҳ талабаси

Исми, шарифи_____________________________________

Қабул қилди:__________________________________


Тошкент – 2022

КИРИШ Навбатдаги амалий ишни бажариш учун амалиёт хонага келган талаба шу амалий ишни бажаришга тайёр бўлиши шарт. Бунинг учун адабиётни керакли маълум бўлимини ўқиб тайёрланиб келган бўлиши керак.

Ўкитувчи талабани билимини (амалий дарс вақтида) текшириб, уни билими пастлигини билса дарсга қўймаслиги мумкин.
Вазифани олгандан сўнг, талаба маълум адабиётни ва ГОСТ бўлимини қунт билан ўқиб чиқиб, амалий ишнинг тажрибасини бажаришга киришиши мумкин.
Амалий иш бажариш даврида олинган натижалар дархол дафтарга ёзиб борилади. Асбоб-ускуналарни расмлари қалам билан чизилади.
Ишни тугатгандан сўнг, талаба амалий ишни олиб борган ўқитувчига, иш дафтарини текшириш учун кўрсатиши керак. Амалий иш синовдан ўтиши учун иш дафтарини кўриб тегишли савол жавоб натижасига кўра хал қилинади.
Ўкув йилини охирида тўлдирилган иш дафтарларини талаба томонидан «қурилиш материаллари ва кимё» кафедрасига топширилади.

Катталикни номлари	«СИ» системасида ўлчов бирликлари		Ўлчов катталиклари
	номлари	қисқача номлари
Узунлик	Метр	м		1м=10^2см
Масса	Килограмм	кг		1кг=10^3г
Вақт	Дақиқа	сек		-
Термодинамк ҳарорат	Кельвин	К		1К=1^0С+273^0
Куч	Ньютон	Н		1Н=0,102кгс
Юза	Метр квадрат	м^2		1м^2=10^4см^2
Ҳажм	Метр куб	м^3		1м^3=10^6см^3
Зичлик	Килограмм куб метрга	кг/м^3		-
Ўртача зичлик	Килограмм куб метрга	кг/м^3		-
Мустаҳкамлик, босим, механик кучланиш	Ньютон квадрат метрга	Н/м^2		1кгс/см^2=9,810^4Н/см^2

9 - БЎЛИМ. ОДДИЙ ОҒИР БЕТОН ТАРКИБИНИ ҲИСОБЛАШ ВА ХОССАЛАРНИ АНИҚЛАШ
Вазифа:
Бетонлар тўғрисида умумий тушунчалар (таъриф, турлари, класс ва маркалари):

1-ИШ. ОДДИЙ ОҒИР БЕТОН ТАРКИБИНИ ҲИСОБЛАШ
Лойиҳа бўйича топшириқ:
бетоннинг ишлатилиш жойи –
бетоннинг класс ва маркаси –
жойланувчанлик (ҳаракатланувчанлик) –
Бетон учун ишлатиладиган материаллар характеристикаси:
боғловчи (цемент):
майда тўлдирувчи (қум):
йирик тулдирувчи (шагал ёки чакилган тош):
сув:
Оддий оғир бетон таркибини оғирлик бирлигида ҳисоблаш

1. 
   Сув цемент (С/Ц) нисбатини аниклаш:
   

Тўлдиргичлар ва цементнинг хусусиятлари	А	А1
Юқори сифатли	0,65	0,4
Оддий	0,6	0,4
Паст сифатли	0,55	0,37

2. 
   Бетон қоришмаси учун сув сарфини белгилаш:
   

Расм. Бетон коришмасига сувнинг сарфланиш графиги.

3. 
   Цемент сарфини аниклаш:
   

4. 
   Шағал миқдорини аниқлаш:
   

5. 
   Қум миқдорини аниқлаш:
   

6. 
   Бетон қоришмасининг массасини аниқлаш:
   

7. 
   1м³ бетон коришмаси учун сарфланадиган материаллар:
   

цемент –
қум –
шағал тош –
сув –

8. 
   Қум ва шағал тош намлигини ҳисобга олганда материалларнинг сарфи:
   

9. 
   Лабораторияда (10л) тайёрланадиган бетон қоришмаси учун сарфланадиган материаллар (жадвални тўлдиринг).
   

Материал	Лабораториядаги аралашма, кг			Сарфланган	1 м^3 бетон таркиби
	10 л га	қўшилган			масса бўйича	ҳажм бўйича
		1	2
цемент сув қум шағал
Жами:

Конус чўкиши - .......... см

Бетон қоришмасининг ўртача зичлиги

Бетоннинг номинал таркиби:

а) масса бўйича Ц : К : Ш = 1 : С\Ц =

б) ҳажм бўйича Ц : К : Ш = 1 : С\Ц =

2-ИШ. БЕТОН ҚОРИШМАСИНИНГ ҲАРАКАТЛАНУВЧАНЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Умумий тушунча:
Асбоб ва ускуналар:
Ишлаш тартиби:
Бетон коришманинг харакатланувчанлик ва бикрликни курсатмалари (жадвални тўлдиринг).

Конструкциянинг тури	Конус чўкиши, см	Бикрлик, сек.

Расм. Стандарт конус бўйича бетоннинг ҳаракатланувчанлигини аниқлаш.

3-ИШ. БЕТОН НАМУНАЛАРНИ ТАЙЁРЛАШ
Ишлаш тартиби:


4-ИШ. БЕТОН НАМУНАЛАРИНИ СИНАШ ВА МАРКА (КЛАСС) БЕЛГИЛАШ
Асбоб ва ускуналар:
Ишлаш тартиби:

Қотириш учун кетган кун –…..

№	Намуна ўлчамлари, см		Кесим юзаси, см^2	Бузувчи куч, кгс	Сикилишга мустаҳ-камлик чегараси , кгс/см^2
	эни	қалинлиги
1
2

14-БЎЛИМ. ГИПСКАРТОННИНГ ХОССАЛАРИНИ АНИҚЛАШ
Вазифа.


1-ИШ. ГИПСКАРТОННИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Умумий тушунчалар.
Асбоб ва ускуналар.
Ишлаш тартиби.

№	Ўлчамлари, см			Гипскартон ҳажми, см^3	Гипскартон массаси, г	Гипскартоннинг ўртача зичлиги, г/см^3
	узунлиги	эни	баландлиги
1
2
3

Ўртача зичликнинг ўртача қиймати - ……кг/м³
Ҳисоблаш формуласи:
2-ИШ. ГИПСКАРТОННИНГ ЭГИЛИШДАГИ МУСТАҲКАМЛИК ЧЕГАРАСИНИ АНИҚЛАШ
Асбоб ва ускуналар.
Ишлаш тартиби.

№	Ўлчамлари, см		Таянчлар орасидаги масофа, см	Бузувчи куч, кгс	Эгилишга мустаҳкамлик чегараси, кгс/см^2 (МПа)
	эни	қалинлиги
1
2
3

Ўртача (3та намунадан).....
Ҳисоблаш формуласи:


15-БЎЛИМ. ГИПС ҚОРИШМАСИНИНГ ХОССАЛАРИНИ АНИҚЛАШ
1-ИШ. ГИПС ҚОРИШМАСИНИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Умумий тушунчалар.

Асбоб ва ускуналар.

Ишлаш тартиби.

Ҳисоблаш формуласи:
2-ИШ. ГИПС ҚОРИШМАСИНИНГ СИҚИЛИШДАГИ МУСТАҲКАМЛИК ЧЕГАРАСИНИ АНИҚЛАШ
Асбоб ва ускуналар.

Ишлаш тартиби.

№	Намуна ўлчамлари, см		Кесим юзаси, см^2	Бузувчи куч, кгс	Сикилишга мустаҳ-камлик чегараси , кгс/см^2
	эни	қалинлиги
1
2

Ҳисоблаш формуласи:

Бўлим бўйича умумий хулосалар:

3-ИШ. ГИПС ҚОРИШМАСИНИНГ ИССИҚЛИК ЎТКАЗУВЧАНЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Умумий тушунча.

Асбоб-ускуналар.

Ишлаш тартиби.

№	Намуна қалинлиги, см			Иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти, λ, Вт/(м·°С)
	a	b	h
1
2

17-БЎЛИМ. ТОМБОП МАТЕРИАЛЛАР
Вазифа

Умумий тушунчалар:

1-ИШ. ТОМБОП МАТЕРИАЛЛАРНИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Асбоб ва ускуналар:

Ишлаш тартиби:

№	Ўлчамлари, см			Материал ҳажми, см^3	Материал массаси, г	Материал ўртача зичлиги, г/см^3
	узунлиги	эни	баландлиги
1
2

Ўртача зичликнинг ўртача қиймати - …………кг/м³
Ҳисоблаш формуласи: