Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тдпу ҳузуридаги педагог кадрларни қайта

4. Ўқув контентларини яратиш босқичи (унда соҳа 
мутахассислари билан 
ҳамкорликда 
масофавий таълим 
жараѐнининг асосий элементларидан бири бўлган ўқув 
контентлари яратилади; яратилган ўқув контентлари эскпертлар 
томонидан экспертизадан ўтказилади). 
5. Ишга тушириш босқичи (бу босқичда масофавий таълим 
жараѐни ишга туширилади; ўқув жараѐни доимий назоратга 
олинади; тизим хавфсизлиги мониторинг қилиб борилади). 
6. Ривожлантириш босқичи (унда юқорида келтирилган 
босқичларда мавжуд бўлган камчиликлар тўғриланади, янги ўқув 
курслар яратилади, техник имкониятлар кенгайтирилади, тизим-
нинг ривожланишига тегишли бўлган ишлар кўлами бажарилади). 
 
Ушбу технологиялар таълим ахборотларини тақдим этиш, 
таълим ахборотларини узатиш ҳамда таълим ахборотларини 
сақлаш ва қайта ишлаш технологияларини ўз ичига олади. 
Масофавий таълим технологиялари орасида электрон ахборот-
таълим ресурслари (ЭАТР) муҳим ўрин тутади (26-расм). 
Масофавий 
таълим 
технологиялари 
таълимнинг 
белгиланганмазмун асосида амалга оширилишини таъминлашга 
йўналтирилган шакл, метод ва воситалар мажмуасидир 
97

---

26-расм. ЭАТРнинг асосий турлари 
Асосий турлари 
Ўқув ва ишчи
йўриқномалар 
ЎМнинг ишчи ўқув дастури 
Электрон методик қўлланма 
Электрон ўқув қўлланма 
Электрон маъруза матнлари 
Электрон дарслик 
ЭЎММ
Амалий машғулотлар учун 
топшириқлар тўплами 
Машқлар тўпламлари 
Масалалар тўпламлари 
Хрестоматиялар 
Методик кўрсатмалар 
Рақамли видео лавҳалар 
Альбомлар, атласлар 
Имитацион тренажѐрлар 
Виртуал стендлар 
Электрон луғат ва
маълумотномалар 
Аудио ва видео материаллар,
визуал анимациялар 
ЭЎММ 
ҳужжати 
Лойиҳа ишлари
(намуналар) 
Тақдимотлар 
Ишчанлик ўйинлари 
Мультимедиа маҳсулотлари 
Очиқ on-linе курслари 
Педагогик амалиѐтни ташкил
этишга доир ҳужжатлар тўплами 
(“Педагогик амалиѐтни ташкил 
этиш ва ўтказиш тўғрисида”ги 
Низом, педагогик амалиѐт 
топшириқлари, тингловчиларнинг
амалиѐтдаги фаолиятини
баҳоловчи мезонлар ва кўрсаткичлар) 
Назорат-синов ишлари (тест са-
воллари тўплами, амалий топ-
шириқлар, лаборатория ишлари 
вазифалари, ижодий лойиҳа, БЛИ 
мавзулари, тингловчилар БКМни
баҳолаш мезонлар, тингловчи-
ларнинг БКМ даражасига қўйил-
ган балл кўрсаткичлари 
Ўқув моделини мустақил ўзлаш-
тириш учун махсус сайтлар 
рўйхати 
Ўқув модули бўйича
қўшимча адабиѐтлар
рўйхати 
98

---

Масофавий таълим тизимида ЭАТР электрон ахборот ташувчи 
воситалар – дискета, СD-ROM, DVD кабиларда ўқув ахборотини 
ташиш ѐки Интернет тармоғи орқали электрон почта орқали 
юбориш имкониятини таъминлайди. Аксарият ҳолларда 
тингловчилар ЭАТР бўйича ўқув ахборотларини Интернет 
тармоғига боғланган ҳолда тегишли сайтлардан олади.
Масофавий таълим технологиялари қуйидагича асосий 
талабларга жавоб бера олиши зарур (27-расм): 
27-расм. Масофавий таълим технологияларига қўйиладиган 
талаблар 
Шу билан бирга масофавий таълим технологиялари қуйидаги 
қўшимча талабларга жавоб бера олиши зарур: 
Муҳим талаблар 
1. Адаптация (таълим олувчининг ўз шахси, турар-жой шароити,
молиявий аҳволи, психологик ва физиологик хусусиятлари кўра
таълим жараѐнига мослаша олиши зарурлигини ифодалайди).