Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти халқаро молиявий ҳисобот стандартлари

2016 йил 25-январ сотиш таннархи = 500 х $4.47 =$ 2233
2016 йил 25-январда заҳира қолдиғи таннархи = 250x $4.47 =$1117
Жами сотиш таннархи = $450 + $2233 = $2683
Сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф нархи. Агарда захираларга зарар етказилган ёки тўлиқ ёки қисман эскирган ёки сотиш нархи пасайган бўлса захиралар таннархи қопланилмаслиги мумкин. Бундан ташқари захираларни тайёр ҳолатга келтиришни тугаллашга ёки сотишни амалга оширишга мумкин бўлган харажатлар ошган тақдирда ҳам захиралар таннархи қопланилмаслиги мумкин. Захираларнинг сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф нархи қадар захиралар таннархидан паст нархда ҳисобдан чиқариш амалиёти “активлар уларни сотишдан ёки ишлатишдан олинадиган суммадан катта суммада ҳисобга олинмаслиги керак” деган талқин талабларига жавоб беради.
Захиралар сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф қийматига қадар ҳисобдан чиқарилиши одатда ҳар бир моддалари бўйича амалга оширилади. Бироқ айрим ҳолларда битта мўлжалланганлик ёки охирги ишлатилишга эга бўлган, битта географик вилоятда ишлаб чиқариладиган ва сотиладиган, қайсики шу ассортиментдаги бошқа моддалардан алоҳида баҳолаш мумкин бўлмаган бир-бирига ўхшаш ёки битта ассортиментдаги буюмлар бўйича бир-бирига боғлиқ бўлган моддалар гуруҳлаштирилиши мумкин.
2-мисол. Товар бирлигининг таннархи $20. Ҳисобот йилининг охирида 100 бирлик товар захиралари мавжуд. Тайёрлов харажатлари чакана сотиш нархига нисбатан 5%ни ташкил этади. Товар бирлигининг сотиш нархи $24.
Сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф қиймати:
($24 х 95%) х100% = $22.80. Бунда, 100% – 5% = 95 %
Молиявий ҳисоботда заҳира таннархида, яъни $20 да акс эттирилиши лозим, чунки у заҳирани сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф қийматидан кичик.
Агар келгуси йили чакана нарх $20 га қадар тушиши кузатилса, сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф қиймати:
($20 х 95%) х100% = $19. Бунда, 100% – 5% = 95 %
Бу ҳолатда молиявий ҳисоботда захиралар бирлиги $19 дан акс эттирилиши лозим, чунки бу нарх захира бирлигининг таннархи $20 дан кичик. Умумий қийматининг камайиши $100 ни ташкил этади (100 бирлик х ($20-$19))
Захираларда хом-ашё ва бошқа материаллар таннархидан пастига ҳисобдан чиқарилмайди, агарда тайёр маҳсулотлар (қайсики, унинг қийматига ушбу захиралар киритилиб бўлади) захира таннархида ёки ундан баланд нархда сотиладиган бўлса. Бироқ, тайёр маҳсулотлар таннархи сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф сотиш қийматидан ошиб кетса, хом-ашё сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф қиймати суммасига қадар ҳисобдан чиқарилади.
Сотишнинг бўлиши мумкин бўлган соф қиймати ва таннархи ҳар бир позицияси бўйича амалга оширилади: