Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти халқаро молиявий ҳисобот стандартлари

Молиявий фаолиятдан пул маблағларининг ҳаракати тўғрисидаги ахборотларни алоҳида очиқлаш муҳим аҳамият касб этади, қачонки бу ахборотлар компания учун капитал тақдим қиладиган инвесторлардан келгусида пул тушумига нисбатан талабларини прогнозлаштириш учун зарур ҳисобланади. Молиявий фаолиятдан келиб тушадиган пул маблағларига мисол қилиб:
(а) Акциялар ёки ҳиссали инструментлар эмиссиясидан пул тушумлари;
(b) эгаларига компания акциялари хариди ёки қопланилиши учун пул тўловлари;
(c) таъминланмаган облигациялари, займлар, векселлар, таъминланган облигациялар, бошқа қисқа муддатли ва узоқ муддатли кредитлар чиқаришдан пул тушумлари;
(d) кредит суммалари пул қопланиши;
(е) молиявий ижара бўйича қарзларни камайтириш учун ижарачиларга пул тўловлари.
Хорижий валютадаги операциялар натижасидаги пул маблағлари ҳаракати хорижий валютадаги суммани ушбу пул маблағлари ҳаракати санасида ҳисобот ва чет эл валютаси ўртасидаги алмаштириш курсини қўллаш йўли билан акс эттирилади.
Битта операция пул маблағлари суммаси турли ҳил фаолият турларига таснифланиши мумкин.
1-мисол. Компания банкка олдин олинган кредит бўйича қарздорликни бартараф этиш учун $23.000 ни ўтказган. Ушбу сумманинг $20.000 кредитни ёпиш учун, $3.000 эса кредит фоизларини тўлаш учун йўналтирилган.
Талаб этилади: Қандай тартибда ушбу транзакция пул маблағларининг ҳаракати тўғрисидаги ҳисоботда акс эттирилади?
Ечиш. Кредитни қоплаш учун йўналтирилган $20.000 молиявий фаолият бўйича, $3.000 эса операцион фаолият ёки молиявий фаолият бўйича пул маблағларининг ҳаракатига таснифланади. Бу жараёнда энг муҳими танланган усул кетма-кет қўлланилиши ва ҳисоб сиёсатига зид келмаслиги керак.
2-мисол.⁸ Компаниянинг молиявий ҳолати тўғрисидаги ҳисоботдан кўчирма (минг доллар ҳисобида):