Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

2. Грамматик кўникма ва малакаларни шакллантиришнинг 
коммуникатив принциплари. 
Ҳозирги замон чет тили ўқитиш 
методикасида грамматикага ўргатиш, грамматик кўникма ва малакаларни 
шакллантириш қуйидаги умумий принципларга биноан ташкил қилинади
: 
1. Грамматикага ўргатишнинг мулоқотга ўргатиш билан боғлиқлиги 
принципи. Бу принцип фақат грамматик қоидани ўзлаштиришни эмас, ундан 

---

61 
коммуникатив 
вазиятларда 
фойдаланиш 
заруриятини, 
ўқувчиларда 
лингвистик ва коммуникатив компетенцияларни шакллантиришни ҳам кўзда 
тутади;
2. Грамматик материални коммуникатив топшириқ ичида нутқ 
вазиятларида ўргатиш принципи. Нутқ вазиятлари ўрганилган янги 
грамматик материални оғзаки нутққа кўчиришнинг, дастлабки грамматик ва 
нутқ кўникмалари шакллантиришнинг муҳим омили вазифасини бажаради; 
3. Грамматик кўникма ва малакаларни шакллантиришда аввал қоидани 
ўргатиш, кейин уларни босқичма-босқич (мулоқат) кўникма ва 
малакаларига айлантириш принципи; 
4.Грамматик материални функционал ўргатиш принципи. Бу 
принципдан мавзу бўйича тузилган коммуникатив топшириқлар орқали 
граматик кўникма ва малакаларни мустаҳкамлаш босқичида фойдаланилади.
5. Грамматик материални грамматик структуралар таркибида ўргатиш 
принципи. Бу принцип коммуникатив топшириқдаги нутқ вазиятларига мос 
келувчи, ўқувчининг кундалик турмуш шароитида энг кўп ишлатиладиган 
нутқ намуналарини ўзлаштириб олишни кўзда тутади; 
6. Грамматик материални она тили материали билан қиёслаб, онгли 
ўзлаштириш принципи. Бу жараёнда она тилидан эгалланган грамматик 
кўникма ва малакаларнинг чет тили грамматик материалини ўрганишга 
ижобий таъсири намоён бўлади;
7. Грамматик материални дифференциялаштириб ўргатиш принципи. Бу 
принцип ўрганилиши қийин тил материалини ўқувчиларнинг ўзлаштириш 
даражаларига мослаштириб, турлича тақдимот ўтказишни, бажариладиган 
машқ ва амалий ишларни репродуктив нутқ учун алоҳида, рецептив нутқ 
учун алоҳида ташкил қилишни кўзда тутади.