Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

 
3.
Лексик малакаларини шакллантиришнинг анъанавий ва 
коммуникатив йўналишлари. 
Лексик бирликлар орқали мулоқот кўникма 

---

55 
ва малакаларини шакллантириш ва мустаҳкамлашни
анъанавий метод ва 
усулларда, аралаш метод ва усулларда ва коммуникатив метод ва 
усулларда
ташкил қилиниши мумкин. 
Анъанавий ўқитиш методикасида янги лексикани тушунтириш ва 
амалда қўллаш ўқувчиларнинг уч босқичли фаолиятини ташкил қилиш ва 
бошқаришни орқали уюштирилади: 
1–босқичда 
ўқитувчи янги сўзларни тушунтиради
.
2-босқичда 
уларни жумлалар ичида қўллашни машқ қилдиради
. 
3–босқичда 
уларни эркин нутқ вазиятида қўллашни машқ қилдиради.. 
Янги лексикани тушунтириш анъанавий ўқитиш методикасида унинг 
шаклини ўрганишдан бошланади.
 
Сўзни шакли деганда унинг кўриниши, 
ёзилиши, ўқилиши, талаффуз қилиниши тушунилади. Янги лексикани 
ўргатиш унинг маъносини очишдан, яъни тушунтиришдан бошланади.
Бу асосан икки усулда :
а) Таржима орқали тушунтириш; б)
Таржимасиз тушунтириш орқали 
амалга оширилади.
 
а) Янги сўзни таржима орқали тушунтириш 
3 усулда ташкил 
қилинади:

1-усул: 
чет тилича сўзнинг маъносига мос келадиган асосий маъносини, 
ёки мос келадиган эквивалентини тўғридан-тўғри она тилида оғзаки бериш 
ёки доскада таржимасини ёзиб қўйиш;
2- усул:
сўзнинг иккита маъносини бериш;

3-усул:
таржима – изоҳ, орқали сўз маносини очиш. Одатда чет тилида 
сўзнинг маъноси она тилидаги сўз маъносидан тор ёки кенг бўлса, тўлиқ 
маънога мос келмаса, она тилида изоҳ берилади.Бу усул зарурият туғилганда, 
синфда ўқувчи кўп бўлганда, сўз маъносини таржимасиз очиш мумкин 
бўлмаганда, маъноси очиладиган сўз кўп бўлиб, вақт кам бўлганда 
қўлланилади.