Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

7.«3 х 4» усули 
Бу усул талабаларни муайян бир муаммони якка(ёки гуруҳ 
бўлиб)муҳокама қилиш, ечимини топиш, турли фикрлар ичидан керагини 
топиб олиш, фикрларни умумлаштириш ва улар асосида муаммо юзасидан 
аниқ бир тушунча ҳосил қилиш, шунингдек,ўз фикрини бошқаларга исботлаб 
беришга ўргатиш мақсадида ташкил қилинади. Бундай фаолият талабалар 
билан дастлаб якка ҳолда, кейин гуруҳ ичида ёзма равишда уюштирилади.
Усулдан
 
семинар, амалий ва лаборатория машғулотларида якка тартибда 
(ёки гуруҳларда) қўйилган муаммони барча гуруҳ аъзолари томонидан бир 
неча бор навбатма-навбат алмаштириб ёзма ахборотлар тайёрлашда 
фойдаланиш мумкин. 
Машғулотни ўтказиш тартиби юқорида келтирилган жуфт (гуруҳ) бўлиб 
ишлаш технологияси асосида уюштирилади. Бунда қуйидаги ташкилий 
ишларга асосий эътибор қаратилади: 
- гуруҳ аъзоларига тарқатма материалда ёзилган фикрни фақат учта сўз 
ёки сўзлар бирикмаси, ёки учта жумла билан давом эттиришлари
тушунтирилади ва бу учун аниқ вақт белгиланади; 

---

22 
- гуруҳ аъзолари ҳамкорликда ишлаб тарқатма материалда берилган 
топшириққа ёзма жавоб тайёрлайдилар; 
- вазифа бажарилгач, гуруҳ аъзолари ўринларидан туриб, соат мили 
йуналиши буйича жойларини ўзгартирадилар, яъни 1-ўқувчи 2-ўқувчининг, 2 
-ўқувчи 3-ўқувчининг, 3- ўқувчи эса 4 -ўқувчининг ўрнига ўтадилар; 
- янги жойга келган гуруҳ аъзолари шу ерда қолдирилган тарқатма 
материалдаги фикрлар билан танишиб, унга яна янги учтадан ўз фикрларини 
ёзиб қўядилар; 
- гуруҳ аъзолари яна юқоридаги тартибда жойларини ўзгартирадилар, 
иш дастлабки гуруҳ аъзолари ўз жойларига қайтиб келгунларига қадар давом 
эттирилади; 
- ўз жойларига қайтиб келган кичик гуруҳлар тарқатма материалда 
тўпланган барча фикрларни диққат билан ўқиб, уларни умумлаштирган ҳолда 
битта яхлит таъриф ёки қоида ҳолатига келтирадилар; 
- ҳар бир кичик гуруҳнинг муаллифлик таърифлари ёки қоидаларини
аъзоларидан бири тақдимот қилади; 
- ўқитувчи тақдимот қилувчи ўқувчи томонидан берилган таърифлар 
ёки қоидаларга изоҳ бериб, уларни баҳолайди, сўнгра машғулотни 
якунлайди. 
Кичик гуруҳлар сони 4 та бўлгани мақсадга мувофиқ. Бундай ҳолда 
кичик гуруҳлар ўз жойларини фақат 3 марта алмаштирадилар ва бу билан
жараёнини зерикарли ўтишининг олди олинади. Агар кичик гуруҳлар сони 4 
тадан кўп бўлса, у ҳолда уларни икки потокка бўлиб, кичик гуруҳ
аъзоларининг алмашинувини ҳар бир поток ўртасида алоҳида, тақдимотни 
эса биргачикда ўтказиш мумкин. 
Агар аудитория (ёки синф) кичик гуруҳларнинг жойларини 
алмаштиришга мосланмаган (ёки алмаштиришга ноқулайликлар) бўлса,