Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

 
3.2. Amaliy (seminar) mashg’ulotlarining mavzulari. 
Mustaqil ishning asosiy maqsadi-o’qituvchining bevosita rahbarligi va 
nazorati ostida talabada muayyan o’quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish 
uchun zarur bo’lgan bilim va ko’nikmalarini shakllantirishdan iboratdir. 
Quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi: 
- mavzularni qo’shimcha adabiyotlar yordamida mustaqil o’zlashtirish; 
- tavsiya etilgan adabiyotlar bo’yicha referat tayyorlash; 
- seminar va amaliy mashg’ulotlarga tayyorgarlik; 
- bitiruv malakaviy ishi va magistrlik dissertasmyasi ishini tayyorlash; 
- ilmiy maqola va anjumanlarga m’ruza tezislarini tayyorlash; 
Fan bo’yicha mustaqil ish uchun namunaviy mavzular: 
1. Mehnat 
resurslaridan 
iqtisodiyot 
tarmoqlarida 
foydalanish 
samaradorligi. 
2. Aholini ish bilan ta’minlashni tartibga solish. 
3. Xududlarda mehnat bozori shakllanishning o’ziga xos xususiyatlari; 
4. mehnat resurslarining hisobot balansini tuzish tartibi. 
5. Ish haqini shakllantirishning tamoyillari. 
6. Mehnat unumdorligiga ta’sir etuvchi omillar va ularning shart-
sharoitlari. 
7. O’zbekistonda inson taraqqiyoti ko’rsatkichlari. 
8. Mehnat motivasiyasi omillarining ma’naviy va ma’rifiy tuzilishi. 
9. Xodimlar mehnatiga baho berish. 
10. Mehnatga moslashishning obyektiv va subyektiv omillari. 
11. Ijtimoiy kafolat va ijtimoiy yordam. 
12. Mehnat sohasida sosiologik tadqiqotlarni o’tkazish.
Axborot-metodik ta’minot 
 
 
Fanni o’qitishda o’qitishning interfaol usullaridan, axborot-
kommunikasiyalarining 
taqtimot, 
multimediya, 
elektron-didaktik 
texnologiyalaridan foydalaniladi. 
 
Mustaqil ish mavzulari 
1. Mehnat iqtisodiyot va sosiologiyasi fanining predmeti va uslubiyati 
2. Mehnat iqtisodiyot va sosiologiyasi fanining maqsadi va vazifalari 
3. Mehnatning inson va jamiyat faoliyatidagi ijtimoiy-iqtisodiy o’rni 
4. Mehnat turlari va ularning xususiyatlari
5. Mehnat elementlari va mehnat jarayoni

---

57 
6. Mehnatning namoyon bo’lish shakllari va funksiyalari
7. Mehnatni tashkil etish: mohiyati va xususiyatlari
8. Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligi mamlakatlarida va O’zbekistonda 
mehnatni tashkil etish nazariyalarining rivojlanishi.
9. Mehnat bozori va uning mohiyati
10. Mehnat bozorining ishlash mexanizmi
11. Mehnat bozorining turlari: ularning segmentlarga bo’linishi va 
moslashuvchanligi
12. Mehnat bozorini tartibga solishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmi 
13. Mehnat bozorini tartibga solishning institusional asoslari
14. Mehnat bozorining modellari
15. Mehnat bozori va uning rivojlanishi bo’yicha nazariy qarashlar 
16. Mehnat bozorini tartibga solishning hududiy usullari 
17. Mehnat bozoridagi passiv va faol siyosat
18. Ish bilan bandlikka ko’maklashish markazlari faoliyatlarining asosiy 
yo’nalishlari. 
19. Mehnat bozorini davlat tomonidan tartibga solish 
20. Yoshlar mehnat bozorini shakllanishining o’ziga xos xususiyatlari 
21. Mehnat resurslari ijtimoiy-iqtisodiy kategoriya sifatida
22. Mehnat resurslari shakllanishi va ulardan foydalanish 
23. Mehnat resurslari va ulardan foydalanish yo’llari
24. Mehnat resurslarining hisobat balansini tuzish uslubi
25. Aholini ish bilan bandligi bo’yicha klassik va neoklassik nazariyalar 
26. J.Keyns va neokeynschilarning ish bilan bandligi nazariyasi
27. Ish bilan bandliknining ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati va mazmuni 
28. Ish bilan bandlik shakllarining tasnifi
29. Ish bilan bandlik sohasida ijtimoiy-demografik guruhlar
30. Aholini ish bilan bandligini ta’minlash borasida davlat siyosatining 
asosiy yo’nalishlari 
31. Kasanachilik mehnati va uni rivojlantirishning asosiy yo’nalishlari
32. Ishsizlik haqida umumiy tushunchalar
33. Ishsizlikning kelib chiqish sabablari va uning oldini olish yo’llari
34. Ishsizlik tasnifi
35. Ishsizlikni kamaytirishning asosiy yo’llari
36. O’zbekistonda ishsizlik muammosining ayrim xususiyatlari
37. Mehnat unimdorligi va uning ahamiyati
38. Mehnat unimdorligini ulchash usullari
39. Mehnat unimdorligiga ta’sir etuvchi omillar 
40. Mehnat unimdorligini oshirish omillari va zahiralari 
41. Mehnat unimdorligini oshirishning moddiy-texnik omillari 
42. Mehnat unimdorligini oshirish ijtimoiy-iqtisodiy omillari 
43. Aholi daromadlari va uning taqsimlanishi yuzasidan ilmiy-nazariy 
qarashlar tasnifi

---

58 
44. Turmush darajasi tushunchasi va uni belgilovchi ko’rsatkichlar tizimi
45. Aholi ehtiyojlari va turmush darajasiga ta’sir etuvchi omillar 
46. Aholi daromadlari, ularning shakllanish manbalari va foydalanish 
yo’nalishlari
47. Oilaning yashash minimumi byudjeti
48. Aholining nominal va real daromadlari 
49. Aholi daromadlarini davlat tomonidan tartibga solish
50. Ish haqining mohiyati va mazmuni
51. Minimal ish haqi nazariyasi va uni qo’llashning xorij amaliyoti 
52. Ish haqini tashkil etish tamoyillari
53. Tarif tizimi – ish haqini tashkil etish unsuri sifatida
54. Ish haqiga koeffisiyentlar
55. Ish haqini isloh qilishning asosiy yo’nalishlari 
56. Mehnatga haq to’lash tizmlari tushunchasi va ularning tasnifi
57. Asosiy ish natijalari uchun rag’batlantirish tizimlarini ishlab chiqish va 
ularning samaradorligini aniqlash
58. Korxonalarda ish haqiga qo’shimchalar va ustamalarni, shuningdek bir 
marta beriladigan mukofotlarni qo’llash
59. O’zbekistonda ijtimoiy muhofaza tizimi 
60. Ijtimoiy muhofaza shakllari va mexanizmlarini amalga oshirishda 
davlatning roli
61. O’zbekiston Respublikasida aholini ijtimoiy muhofaza qilish tizimining 
o’ziga xos xususiyatlari
62. Mamlakat aholisini ijtimoiy muhofaza qilishda maqsadli davlat 
dasturlarining amalga oshirilishi
63. Ehtiyojlar va qiziqishlar mehnat motivasiyasi omili sifatida 
64. Mehnat motivasiyasi jarayonidagi qadriyatlar 
65. Mehnat motivasiyasi omillarining moddiy va ma’naviy tuzilishi 
66. “Mehnatga munosabat” tushunchasining mazmuni va tuzilishi 
67. Mehnatga munosabatni tavsiflovchi asosiy omillar va empirik vositalar, 
ularning tipologiyasi 
68. Mehnatdan qoniqish hosil qilishning ijtimoiy mohiyati, uning tuzilishi 
va empirik omillar 
69. Mehnatga moslashishning mohiyati va tuzilishi 
70. Mehnatga moslashishining obyektiv va subyektiv omillari 
71. Kasbni tanlash va unga moslashish hamda martabaga ko’tarilishning 
kompleks tizimi