Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

8.2.Туристик маршрутнинг келиб чиқиши. 
Маршрутнинг ўзоқ-яқинлигига қараб инсон ҳаракатланиш 
воситасини танлайди. Масалан, Самарқанддан Жиззахга борувчи 
киши албатта автомобил, автобус ёки поезд транспорти турларидан 
бирини танлайди. У ҳеч қачон Жиззахга самолётда бориш учун 
ҳаракат ҳам, орзу ҳам қилмайди. Чунки, Самарқанддан Жиззахга 
самолёт билан бориш маршрути йўқлигини жуда яхши билади. 
Лекин, Жиззахга велосипед, мотоцикл, арава, от, эшак ёки туя 
билан ҳам бориш мумкин. Бу транспорт инсоннинг илмий - техника 
тараққиёти давригача бўлган ҳаракатланишида фойдаланган 
транспорт хилларидир. 
Инсон ҳозирда Жиззахга бориш учун ҳаракатланиш 
воситаларининг энг тезкоридан фойдаланади. Вақтдан фойдаланиш 
нуқтаи назаридан ўтмишда асосий транспорт воситалари бўлган 
арава, от, туя ва эшакдан шаҳарлараро ҳаракатланишда ҳозир 
фойдаланилмайди. 
Шунингдек, Жиззахга замонавий транспорт воситалари билан 
қисқа муддатда етиб борган инсон шаҳар атрофларидаги тоғларга 
чиқмоқчи бўлса, ўша ўтмишдаги асосий транспорт воситалари 
бўлган от, эшак ёки аравадан фойдаланишга мажбур бўлади. Бу 
маҳаллий транспорт турларининг ҳам ўз йўли - маршрутлари бор. 
Демак, инсоннинг ҳаракатланиши вақт давомида тезланиб бориб, 
шароит бўйича секинлашади, маршрутлар эса деярли ўзгармасдан 
ёки техник, қулайлик жиҳатидан ўзгариши мумкин. Аниқроғи, 
маршрутлар - инсоннинг ҳам техника ёрдамида ҳам пиёда ёки 
ҳайвонлар ёрдамида юрадиган йўлидир. 
Энди, туристик маршрут дейилганда бу йулдан турист 
мақомини олган якка инсон ёки инсонлар гуруҳи юрадиган 
ҳаракатланадиган, маълум бир маконга борадиган ва қайтадиган 
йўл тушинилади. 

---

91 
8.3.Турларнинг хиллари ва туристик маршрутлар. 
Ҳозир туризм маршрутлари қуйидаги маршрутларга бўлинади: 
1. Қадимги маршрутлар. 
2. Буюк географик кашфиётлар давридаги маршрутлар. 
3. Ўзгартирилган маршрутлар 
4. Ўзгармайдиган маршрутлар 
5. Тикланадиган маршрутлар. 
6. Тикланмайдиган маршрутлар 
7. Янги, замонавий маршрутлар.