Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

НАМУНАВИЙ МАВЗУЛАР РЕЖАСИ

№	Бўлим ва мавзулар номи	Аудиториядаги ўқув юкламаси, соатларда						Мустақил иш
		Жами	Назарий машғулот	Амалий машғулот	Лаборатория ишлари	Семинарлар	Курс иши
	Кириш. Автомобилларни мукаммал таъмирлаш корхоналари билан танишиш	6	2	4
	Автомобилларни таъмирлаш корхоналарида ишлаб чиқаришни ташкил этиш	6		6
	Автомобилларни мукаммал таъмирлашга қабул қилиш	6		6
	Автомобилни агрегатларга ажратиш ва тозалаш ишлари	6		6
	Бўлакларни ювиш ва тозалаш	6		6
	Бўлакларнинг нуқсонларини аниқлаш ва саралаш	6		6
	Бўлакларга чилангарлик-механик, босим остида (пластик диформация) ишлов бериш	6		6
	Бўлакларга суюқлаштирилган металл билан пайвандлаш ва қоплаш усули	6		6
	Бўлакларни кавшарлаш усуллари	6		6
	Бўлакларни электролитик қоплаш усули	6		6
	Бўлакларни бўёқ қоплаш усулида таъмирлаш	6		6
	Мотор бўлакларини таъмирлаш	6		6
	Двигател совитиш ва мойлаш тизимларини бўлак ва мосламаларини таъмирлаш	6		6
	Двигателни таъминлаш тизим бўлаклари ва мосламаларини таъмирлаш	6		6
	Автомобил электр жихозларини таъмирлаш	6		6
	Трансмиссия бўлакларини таъмирлаш	6		6
	Юриш қисми ва бошқариш механизмларини таъмирлаш	6		6
	Автомобил шиналарини таъмирлаш	6		6
	Кузов ва кабиналарни таъмирлаш	6		6
	Автомобилларни йиғиш ва синаш	6		6
	ЖАМИ:	120	2	118

ДАСТУРНИНГ МАЗМУНИ

1-Мавзу: Кириш. Автомобилларни мукаммал таъмирлаш корхоналари билан танишиш.

Автотранспорт воситаларини ва агрегатларини мукаммал таъмирлашнинг моҳияти ва вазифалари. Узбекистон Республикаси халк хужалигида автотаъмирлаш тармоғининг моҳияти. Автотаъмирлаш ишлаб чикариш корхоналарининг ҳозирги ҳолати ва келгусида ривожланиш имкониятлари.
Автотаъмирлаш корхоналарини ривожлантириш учун бозор иқтисоди ва шахсий мулкчилик шароитлари ва имкониятлари тўғрисида алоҳида тўхталиб ўтиш лозим.
Корхона билан танишиш техника хавфсизлиги, ёнғинга қарши хавфсизлик, санитария-гигиена қоидалари ва атроф мухидни мухофазалаш қоидалари билан танишиш ва ўрганиш.
Ўзбекистондаги мукаммал таъмирлаш корхоналарининг тавсифи ва келгусида ривожланиши. Автомобилни мукаммал таъмирлашга яроқлилигини аниқлаш. Автомобилларни мукаммал таъмирлаш корхоналарининг ихтисослашганлиги.

2-Мавзу: Автомобилларни таъмирлаш корхоналарида ишлаб чиқаришни ташкил этиш.

Автомобилларни таъмирлаш корхоналарида ишлаб чиқаришни бошқариш тизими. Ишлаб чиқариш технологик жараёнлари. Автомобилларни мукаммал таъмирлашни ташкил этиш, таъмирлаш сехлари ва унинг вазифалари. Корхонада иш ўринларини ташкил этиш.

3-Мавзу: Автомобилларни мукаммал таъмирлашга қабул қилиш.

Автомобилларни мукаммал таъмирлашга, агрегатларни мукаммал таъмирлашга қабул қилиш. Автомобил ва агрегатларни ташқи ювиш, тозалаш ва мойсизлантириш сўнгра сақлашга қўйиш. Оқова сувларини тозалаш ва қайта ишлатиш. Ювиш тозалаш қурилмалари. Атроф мухит мухофазаси.

4-Мавзу: Автомобилни агрегатларга ажратиш ва тозалаш ишлари.

Автомобил ва агрегатларни қисмларга ажратиш ташкил қилиш усуллари, уларнинг фарқи ва қўлланилиши. Ажратиш технологик жараёни ва шакли. Ажратиш ишларининг асосий босқичлари. Ажратиш ишларини механизациялаш. кўлланиладиган технологик жиҳозлар. Ажратиш ишлари учун техник ҳужжатлар, ажратиш жараёнида бўлакларни бузилишдан сақлаш. Таъмирланган автомобилни ва агрегатларни фойдаланувчига топшириш. Мукаммал таъмирланган автомобилларга агрегатларнинг мукаммаллик даражаси (комплектность), таъмирлашга топшириш учун техник ҳужжатлар.

5-Мавзу: Бўлакларни ювиш ва тозалаш.

Кирланиш турлари ва тавсифи. Автомобилларни таъмирлаш заводларида ювиш-тозалаш ишларининг аҳамияти. Ювиш ва тозалаш усуллари, ювиш аралашмаларининг таркиби, турлари, маркалари, уларга қўйиладиган талаблар. Технологик жиҳозлар. Бўлакларни мойсизлантириш, қурум, эски бўёқ ва чўкмалардан тозалаш. Ювиш ва мойсизлантириш ишларининг таъмирлашга таъсири, ишлаб чиқариш маданиятидан тутган ўрни. Ишчи жойининг ташкил қилиш, меҳнат, атроф-муҳит муҳофазаси, техника хавфсизлиги.

6-Мавзу: Бўлакларнинг нуқсонларини аниқлаш ва саралаш.

Нуқсонлар тури ва тавсифи. Нуқсонларнинг ҳосил бўлиш сабаблари. Бўлаклар нуқсонларини аниқлашдан кўзланган мақсад. Нуқсонларни аниқлаш усуллари, фойдаланиладиган жиҳозлари, мосламалар ва асбоблар. Нуқсонларни аниқлаш техник шартлари харитаси. Руҳсат этилган ва чегараланган ейилишлар тўғрисида тушунча. Бўлакларни алмаштириш ва таъмирлаш коэффиценти. Бўлакларни таъмирлаш технологик маршрути тўғрисида тушунча. Нуқсонларни аниқлаш ва саралашда сифат кўрсаткичлари. Ишчи ўрнини ташкил қилиш ва меҳнат, атроф-муҳитни муҳофазаси. Бўлакларни жамлаш жараёни. Мақсади, моҳияти ва жамлаш ишларини ташкил қилиш.

7-Мавзу: Бўлакларга чилангарлик-механик, босим остида (пластик диформация) ишлов бериш.

Чилангарлик-механик ишлов бериш турлари чилангарлик ишлов бериш. Механик ишлов бериш. Технологик асос(база)ни танлаш, таъмирлаш ўлчовлари ва мослаштирилган ўлчовлар, қўшимча бўлак қўллаб тиклаш.
Бўлак қисмини алмаштириш технологияси, қўшимча бўлак тайёрлаш. +ўшимча бўлак қўллаб тиклашнинг афзаллик ва камчилик томонлари. Технологик жиҳозлаш, иш жойини ташкил қилиш. Меҳнат, атроф-муҳитининг муҳофазаси.
Босим остида ишлов бериш турлари. Босим билан ишлов бериш тавсифи. Бўлаклар шаклини тиклаш. Бўлакларнинг механик ҳоссаларини тиклаш.

8-Мавзу: Бўлакларга суюқлаштирилган металл билан пайвандлаш ва қоплаш усули.

Бўлакларни пайвандлаш, эритиб қоплаш усулларда тиклаш. Бўлакларни пайвандлаш, эритиб қоплашнинг умумий тавсифи. Бўлакларни пайвандлаш. Бўлакларни эритиб қоплаш усуллари, афзаллик ва камчиликлари, бошқа металл қоплаш усулларидан афзаллик томонлари. Иш жойининг ташкил қилиш. Меҳнат ва атроф-муҳит муҳофазаси, техника хавфсизлиги қоидаларига риоя қилиш.

9-Мавзу: Бўлакларни кавшарлаш усуллари.

Бўлакларни кавшарлаб таъмирлашнинг моҳияти. Кавшарлаш технологияси жараёни тавсифи ва ҳусусиятлари. Технологик жараёнларнинг жиҳозланиши. Иш жойларини ташкил этиш, меҳнат хавфсизлиги ва табиат муҳофазаси. Кавшарлар турлари, алоҳида ҳусусиятлари ва моҳияти. Флюслар тавсифи ва уларга қўйиладиган талаблар.

10-Мавзу: Бўлакларни электролитик қоплаш усули.

Электролитиш қоплаш жараёни умумий асослари. Бўлакларни электроли­тик қоплаш усулларнинг моҳияти ва ҳусусиятлари.
Иш жойларини ташкил этиш ҳусусиятлари: жиҳозлар, меҳнат ва атроф муҳит муҳофазаси. Хром қопламалар ёрдамида бўлакларни таклаш. Электролитик хром ҳусусиятлари, хром электролит жиҳозлари. каттиқ хром қопламаси технологик жараёни ва тавсифи ва ҳусусиятлари. Хромлаш шароитларини қоплама сифатига таъсир этиши. Таракли хромлаш: технологик жараён ҳусусиятлари, қопламалар ҳусусиятлари моҳияти. Ваннадан ташқари хромлаш усуллари. Бўлакларни электролитик пўлатлаш усулида тиклаш-қопламалар ҳусусиятлари, электролитлар, бўлакларни тайёрлаш қопламаси жараёни шартлари, қопланган бўлакларга ишлов бериш, қўлланиладиган жиҳозлар. Ваннадан ташқари пўлатлаш усуллари. Бўлаклар сиртини маникель, рух, электролит қопламалари билан қоплаш, оксидлантириш ва фосфатлантириш технологик жараёнларни. кўлланиладиган электролитлар, жараён шартлари, жиҳозлар, гальваник қопламалар усулларини автотаъмир тармоғида ривожланишининг асосий йўналишлари.

11-Мавзу: Бўлакларни бўёқ қоплаш усулида таъмирлаш.

Лак-бўёқ қопламалар тавсифи ва моҳияти. Лак-бўёқ ашёларини бўлаклар сиртлари билан ўзаро таъсир кўрсатиши тўғрисида умумий маълумотлар. Бўлакларни бўёқлаш усуллари: пневматик пуркаш, котодсиз пуркаш, ботириш, электростатик майдон ёрдамида дастаки усуллари. Ҳар бир усулнинг афзаллик ва камчиликлари, унумли қўллаш шартлари. кўлланиладиган ашёлар ва жиҳозлар. Бўёқ қопламаларининг сифатини текшириш, иш жойларини ташкил этиш, меҳнат хавфсизлиги ва атроф муҳит муҳофазаси.
12-Мавзу: Мотор бўлакларини таъмирлаш.
Цилиндрлар блоки, гильза. Цилиндрлар каллаги, тирсакли вал, шатун, тақсимлаш вали, шестерен, подшипниклар, втулка, турткичлар, штанга обкаш (коромўсло) ва клапанлар носозликлари. Уларни таъмирлаш учун қўлланиладиган жаҳозлар, мослама ва асбоблар. Таъмирлаш техникавий шартлари ва сифат назароти. Иш жараёнларини ташкил қилиш. Хавфсизликлар чоралари

13- Мавзу. Двигател совитиш ва мойлаш тизимларини бўлак ва мосламаларини таъмирлаш.

Сув ва мой радиаторларини, сув ҳайдашгич ва шамоллатгич, мой хайдагични, мой фильтрлари ва найчаларининг носозликлари ва унумли таъмирлаш усуллари ва технологиялари. Совутиш ва мойлаш мосламаларини таъмирлаш, йиғиш ва синаш учун техник шартлари бор. Таъмирлаш сифатини назорат қилиш. қўлланиладиган жиҳозлар, мослама ва асбоблар. Иш жойларини ташкил қилиш хавфсизлиги чоралари.

14-Мавзу: Двигателни таъминлаш тизим бўлаклари ва мосламаларини таъмирлаш.

Ёнилғи сақлаш идишлари ва найчаларини, ёнилғи хайдагичлар, карбюратор ва форсункалар носозлиги, уларни таъмирлашнинг унумли усуллари ва технологиялари. кўлланиладиган жиҳозлар, мосламалар ва асбоблар. Таъмирлаш, йиғиш ва синаш учун техник шартлар, таъмирлаш сифатини назорат қилиш. Иш жойларини ташкил этиш. Хавфсизлик чоралари, атроф муҳит муҳофазаси.

15-Мавзу:Автомобил электр жихозларини таъмирлаш.

Аккумулятор батареялари, генератор, статор, двигателни ўт олдириш, ёритиш ва назорат ўлчов ускуналарининг ва бўлакларнинг носозликлари. Электр жиҳозлар бўлакларини таъмирлаш технологик жараёнлар хусусиятлари ва уларни таъмирлаш. Жараёнларининг ихтисослаштирилган корхоналарда ёки автотаъмирлаш корхоналарида, бўлинмаларида ташкил қилишнинг афзалликлари. Электр жиҳозларини йиғиш ва синашда технологик шартлар. Сифат назорати, иш жараёнларини ташкил қилиш, жиҳозлаш хавфсизлик чоралари ва атроф муҳит муҳофазаси.

16-Мавзу:Трансмиссия бўлакларини таъмирлаш.

Илашиш механизми, узатмалар қутиси, кардан узатмалари, етакловчи ва бошқариш кўприклар бўлакларининг нуқсонлари, уларни таъмирлаш учун унумли усул. Техник шартлар ва махсулот сифатини назорат қилиш. Иш жойларини ташкил қилиш, хавфсизлик чоралари.

17-Мавзу: Юриш қисми ва бошқариш механизмларини таъмирлаш.

Автомобил рамалари ва осма бирикмаларини тормоз ва бошқариш механизмларининг носозликлари. Бўлакларни таъмирлашнинг унумли усуллари ва технологик жараёнлар. кўлланиладиган жихозлар, мослама ва асбоблар. Бўлак ва бирикмаларни таъмирлашни ташкил қилиш, хавфсизлик чоралари.

18-Мавзу: Автомобил шиналарини таъмирлаш.

Автомобилъ шиналарнинг нақшли қоплама (покришка)ларининг носозликларини таъмирлаш турлари. Шиналарни таъмирлашга қабул қилиш учун техник шартлар, махаллий шикастларни таъмирлаш технологик жараёни: тозалаш ва ювиш, тозалаш ишлари, протекторни елимлаш ва қуритиш. Шикастланлагн жойни тўлдириш. Шиналарни таъмирлаш технологик жараёни, протекторни текшириш ва таъмирлаш усулини белгилаш, протектор ўрнини ғадир-будирлаш ва елим суриш, қуритиши, протектор резинани тайёрлаш, вулкани­зация усулида пишириш, тозалов ишлови. кўлланиладиган жихозлар, мослзма ва асбоблар. Шиналар таъмирлаш корхоналарининг кафолат ва мажбуриятлари. Иш жойларини ташкил қилиш, хавфсизлик чоралари ва атроф муҳит мухофазаси.
19-Мавзу: Кузов ва кабиналарни таъмирлаш.


Кузов ва кабиналарнннг қисмлари ва бўлакларининг носозликлари. Таъмирлашни туркумий технологик жараёнлари. Кузов ва кабиналарнинг металл қисмларини таъмирлашнинг умумий усуллари ва технологик жараёнлар. Кузов ва кабиналарни емирилишига қарши қоплаш. кўлланиладиган жихоз, мос­лама ва асбоблар. Кузова кабина жихозлари ва бўлаклари. Ўтирғичлари, ойналари ва бошқа қўлланиладиган жиҳозлари мослама ва асбоблари. Кузов ва кабиналарни йиғиш, қўлланиладиган жиҳозлар ва мосламалар, таъмирлаш сифатини назорат қилишнинг техникавий шартлари. Иш жойларини ташкил қилиш хавфсизлик чоралари.

20-Мавзу: Автомобилларни йиғиш ва синаш.

Автомобилларни йиғилган ва синовдан ўтган агрегат, қисмларидан ва деталлардан йиғиш. Двигателни ўт олдириш ва автомобилни хайдаб кўриш. Автомобилларни синов стендида синовдан ўтказиш ва сақлашга юбориш.
Тавсия этилган адабиётлар ва сайтлар рўйхат
Асосий адабиётлар

Кульмухамедов Ж.Р “Автомобил ва двигателларни таъмирлаш”

Махкамов К.Н “Автомобилларни таъмирлаш”
Баровский В.И “Автомобилларнинг тузилиши, техник хизмат курсатиш, таъмирлаш”
С.И.Румянцев «Ремонт автомобилей».
А.Боднев «Лабораторний практикум по ремонту автомобилей».
РК-200: «Руководство по капитальному ремонту. Автомобиль ЗИЛ-130».
Мавлонов Б.М Автомобил ва двигателларни таъмирлаш.
ТАВСИЯ ЭТИЛАДИГАН ИНTЕРНЕT
TАРМОҒИ


http:// www.edu.uz – техника ютуқлари ва илмий мақолалар.
http:// www.bmw.de– автомобиллар тўғрисида