|
QNX архитектураси
QNX – шахсий компьютерлар учун, тақсимланган ҳисоблашларни самарали ташкил этишга имкон берувчи реал вақт ОТ ларидир.
Тизимда масалалар орасидаги алоқа концепцияси, бир масаладан иккинчисига узатиладиган ахборотлар асосида ташкил этилган бўлиб, бу масалалар ҳам битта компьютерда, ҳам локал тармоқ орқали боғланган турли компьютерларда ечилиши мумкин. Реал вақт ва жараёнлар орасидаги алоқа концепцияси, QNX ОТ и учун ишлаб чиқиладиган дастурий таъминоти ва тизим устунликларидан максимал фойдаланишга ҳаракат қиладиган дастурчига ҳам таъсир кўрсатади.
QNX ОТ и микроядроси бир неча ўн килобайт хажмга эгадир (баъзан 10 кбайт, баъзан 32 кбайт ва баъзан 46 кбайт), яъни бу мавжуд ОТ лар ичида энг кичик ядродир.
Бу ядро ичида қуйидагилар жойлашган:
IPC (Inter Process Communication) – жараёнлар орасидаги боғланиш;
узилишлар редиректори;
масалалар бажарилишини режалаштириш блоки (масалалалар диспетчери);
маълумотларни қайта жўнатиш тармоқ интерфейси (Net менеджер)
Тақсимланган ҳисоблашларни ташкил этишнинг асосий механизмлари
QNX, самарали тақсимланган ҳисоблашларни ташкил этишга имкон берувчи тармоқ ОТ и ҳисобланади. Бунинг учун ҳар бир “тугун” деб аталувчи машинада, юқорида айтиб ўтганимиз Net менеджери ҳам, ядро ва жараёнлари менеджеридан ташқари, ишга туширилиши керак. Net менеджери тармоқнинг аппарат жиҳатдан амалга оширилишига боғлиқ эмас. Бундай аппарат мустақиллик тармоқ драйверлари ҳисобига амалга оширилади.
QNX операцион тизимида турли хил технологияли тармоқлар учун драйверлар мавжуд: Ethernet, Fast Ethernet, Arcnet, IBM Token Ring ва бошқалар. Бундан ташқари, кетма-кет канал ва модем орқали тармоқ ташкил этиш имкони мавжуд.
3.4.Замонавий операцион тизимлар оиласи.
IBM компаниясининг OS/2 warp ОТ лари оиласи
OS/2 ОТ лари, шахсий компьютерлар учун энг кўп параметрлар бўйича энг яхши ОТ бўлганлиги ва асосий рақобатчилардан анча олдин яратилганлигига қарамасдан жуда оммавийлашмади ва кенг тарқалмади ҳам.
Бунинг асосий сабаби, - унинг сифати эмас, балки тижорат қонунидир, яъни балки реклама сустлиги, бозорда олдинги ўринга чиқиш учун харажатлар ажратиш ва х.к.лар.
Биринчидан, IBM компанияси бу ОТ ни дастурий таъминот бозорига олиб чиқмасдан, корпоратив мижозлар билан ўз амалиётини давом эттирди, чунки IBM PC биринчи навбатда шахсий компьютердир.
Иккинчидан, IBM компанияси, асосан фойдани тизимли дастурий таъминот орқали эмас, балки серверлар ва бошқа қурилмалар орқали қилар эди. OS/2 ОТ и кенг тарқалиши учун ўқув дарсликлар, реклама ва х.к.ларга эътибор бериш керак эди. Аммо бундай бўлмади, шунинг учун ҳам ҳозирги вақтда бу тизим билан кўпчилик таниш эмас. Лекин, шуни таъкидлаш лозимки, ўз вақтида бу тизимни ўрганган ва мос дастурий таъминотни яратган корхона ва ташкилотлар, ҳанузгача оммавий бўлган Windows NT/2000/XP ОТ ларига ўтмайдилар, чунки улар яхшигина катта тизимли ресурслар талаб қиладилар.
OS/2 нинг охирги версиялари, ўз номларида warp сўзига эгалар, бу эса инглиз тилидан “асос” деб таржима қилинади, чунки ҳар янги версия олдингисига таянади.
Бу тизимлар учун хос бўлган хусусиятлар қуйидагилардир:
сиқиб чиқарувчи кўп масалалик, DOS ва Windows иловалар қўлланилиши;
ҳақиқатдан ҳам интуиция жиҳатдан тушунарли ва қулай объектли фойдаланувчи интерфейси;
объектли хужжат алмашинув очиқ стандартини қўллаш;
Open GL стандартини қўллаш;
Java апплет ва Java тилида ишлаб чиқиш воситалари мавжудлиги;
True Type (TTF) шрифтларни қўллаш;
олдиндан тайёргарликсиз товушни бошқариш;
Internet/интранет тармоқ техналогияларини қўллаш;
бир хил мавқели тармоқ ва тармоқ (LAN Server, Win, Lantastic, Novell, Netware 4.1) ОТ лари клиент қисмини қуриш воситалари;
модемли боғланиш орқали масофадан мурожаат;
Mobile File System – мобил фойдаланувчилари қўлловчи файл тизими;
Windows ОТ дан фарқли қулай бўлган, аппарат қурилмаларни автоматик “таниб олувчи” стандарт (Plug and Play);
оффис иловалари тўплами (МБ, электрон жадвал, матн процессори, ҳисоботлар генератори, графика, ахборот менеджери ва х.к.лар);
фидеокамера иши воситаларини ҳам ўз ичига олган мультимедиани қўллаш (Warp Guide ёрдамида).
Юқорида санаб ўтилган, реклмаага мос хусусиятлардан ташқари бўлган имконият – қулай бўлган, корпоратив МБ билан ишлаш ва тармоқдаги ишчи ўринни ташкил этувчи мухит.
Фойдаланувчилар учун жуда муҳим бўлган яна бир хусусият, IBM ўз ОТ ини ҳамма версиялари учун мунтазам “янгиланиш” пакетларини (Fix Pak) ишлаб чиқади. Бу пакетлар фойдаланувчи учун текинга берилади. Иловаларни бошқаришда ҳам мураккаб бўлмаган хусусий дастурларни яратишда фойдали бўлган, дастурлаш тизими, юқори даражадаги тил – REXX нинг мавжудлигидир.
Бу тилнинг объектга йўналтирилган версияси ва мос интерпретаторлари мавжуддир.
OS/2 ОТ да энг кўзга ташаланадиган хусусият, бу фойдаланувчининг объектга мўлжалланган график интерфейсидир. График интерфейс OS/2 тизимида ягона эмас, бу тизим учун жуда кўп альтернатив қобиқлар мавжуддир. М-н, File Bar дастури, у жуда содда бўлиб кўринса ҳам, 4 Мбайт оператив хотирага эга бўлган компьютерда ҳам, (OS/2 экрани кўринишини яхшилайди) ишлашни осонлаштиради.
OS/2 ОТ ини яхшилайдиган қобиқлардан ташқари, унинг функционаллигини кенгайтирадиган қатор дастурлар мавжуд. (М-н, Xfree 86 for OS/2).
Ҳаммага маълумки, MS компанияси шахсий компьютерлар учун дастурий таъминот яратишда сўзсиз етакчи ролни эгаллаган. Бу компаниянинг турли дастурий таъминоти орасида, унинг ОТ лари алохида ўринни эгаллайди. Бу компания ўз фаолиятини биринчи шахсий компьютерлар учун бир дастурли операцион тизимлардан бошлаб, бу компания яқинда серверли ОТ ни бир нечта версияларини – яъни Win 2003 ни ишлаб чиқди улар корпоратив тармоқлар учун мўлжалланган бўлиб, ҳозирги кунда улар энг мураккаб ва тўлиқ функцияли ҳисобланади. Қўшиб чиқариладиган (шу жумладан чўнтак компьютерлари ва Мобил тизимлар учун) MS, Win СЕ оиласи ОТ ларини ишлаб чиқди. Охирги шундай ОТ лари, Pocket PC типидаги оммавий компьютерлар учун ишлаб чиқилган. Унинг номи Microsoft Win Mobile 2003 for Pocket PC.
Microsoft компанияси, фойдаланувчиларга график интерфейс ва бир нечта иловалар билан бир вақтда ишлаш имконини берди. Win нинг биринчи тизимлари, MS DOS ОТ и билан ишлайдиган қобиқ дастурдан иборат эди. У MS DOS тизимидан ишга туширилар, ва шундан MS DOS марказий процессорни ҳимояланган режимга ўтказар ва бир нечта масалани параллел бажарилишини ташкил этар эди. График интерфейс мавжудлиги ва уни Microsoft томонидан (Graphical User Interfase, GUI), кенг кўламда қувватланиш шунга олиб келдики, кўпгина янги дастур махсулотлари шу янги имкониятларга мўлжаллаб ишлаб чиқилди. Вақт ўтиши билан Microsoft компанияси, ҳисоблашлар ишончлилиги ва у самарадорлигини таъминлашга эътиборини қаратди, аммо фойдаланувчига интуитив жиҳатдан тушунарли ва умуман қулай интерфейс билан таъминлаш асосий масала бўлиб қолди.
Win ОТ лар ҳамма версиялари учун ишлаб чиқилган иловалар (Win мухити учун) ҳаммасидан ҳам бир хил кўринишга эгадир. (Win 95, …., Win ХР в х. лар учун), натижада бир ОТ билан ишлай оладиган фойдаланувчи бошқасида ишлашни бемалол уддалайди. Бу унинг устунлигидир.
Win ОТ ларнинг асосий хусусияти, улар диалог режимида ишлаш учун мўлжаллангандир, шунинг учун ҳам асосий интерфейс графикдир. М-н, Linux, QNX ёки OS/2 команда қатори интерфейсидан фойдаланиб ишланса, Win ҳамма ОТларидан команда қатори интерфейсини графикасиз олиб бўлмайди.
Баъзи ҳолда график режим керак эмас, чунки бажарилаяпган жараён, фойдаланувчи билан диалогни талаб этмайди. Бунга мисол қилиб серверлар ишини олиш мумкин. Яна технологик жараёнларни ва махсус автоматлашган қурилмани бошқариш масалаларини мисол қилиш мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
