Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

48 
3- мавзу: 3G – учинчи авлод мобил алоқа тизимлари 
Режа: 
1. 3G – учинчи авлод стандартлари 
2. 3,5G авлод стандартлари 
3. 3,75G авлод стандартлари 
4. 3G - учинчи авлод сотали алоқа тизимлари 
5. 3G тизимларининг ривожланиш тарихи 
6. 3G тизимларининг қурилиш принциплари 
7. 3G стандартлари 
Таянч иборалар: 
IMT-2000, TDD, 
Wideband-CDMA, 
IMT-DC, UMTS, 
FOMA, GSM/GPRS/EDGE, 
High Speed Packet Access, all-IP–architecture
 
 
3.1. 3G – учинчи авлод стандартлари 
Шундай қилиб, ўтган асрнинг охирида иккинчи авлод мобил алоқа 
тизимларининг асосий камчилиги уларнинг паст 9,6-14,4kbit/sek. тезликда 
малумот узатиши бўлди. Шу сабабли, IMT-2000 доирасида 3G тармоқларида 
кам ҳаракатланадиган абонентлар учун 2Mbit/sekгача ва мобил абонентлар 
учун 384kbit/sek гача маълумот оқими тезликларига эришиш бўйича ишлар 
олиб борилди. Маълумки, жаҳонда 3GРР ва 3GРР-2 номлари билан машҳур 
бўлган учинчи авлод стандартларини шакллантирувчи иккита глобал 
ҳамкорлик бирлашмалари мавжуд. 3GРР қатнашчилари частота (FDD) ва 
вақт (TDD) асосида дуплекслашдан фойдаланадиган кенг полосали W-CDMA 
(ингл.
 
Wideband-CDMA
) технологиялари учун хос ҳусусиятларни 
мувофиқлаштиришга эришдилар ва ҲТИга тегишлича, IMT-DC ва IMT-TC 
лойиҳаларини тақдим этдилар. Радиоинтерфейсни ташкил этиш бўйича асос 
сифатида Европа таклифлари - UTRA (ингл. 
UMTS Terrestrial Radio Access
- 
UMTS тизимига ер усти уланиш радиоинтерфейси) асосида UTRA FDD ва 
UTRA TDD вариантлари қўйилди. 3GPP-2 бирлашма аъзолари D-AMPS 
технологиясини UWC-136 технологиясигача ва cdmaOne технологиясини 
CDMA-2000 технологиясигача ривожлантириш бўйича эволюцион йўлларни 
таклиф этишди. Бу таклифлар ҲТИга, тегишлича, IMT-SC ва IMT-MC 
лойиҳалари сифатида тақдим этилди (3.1-жадвалга қаранг). 
Шундай қилиб, IMT-2000 Дастури доирасида 3G даражасида 
стандартларни бирлаштиришга уринишларга қарамасдан, жаҳонда W-CDMA 
(UMTS, FOMA) ва CDMA-2000 технологиялари асосидаги ўзаро 
мослашмайдиган иккита стандартлар оиласи вужудга келди (3.2-жадвалга 
қаранг). Учинчи авлод мобил алоқа тизимлари ҳақида кейинги 
параграфларда атрофлича маълумот берилади, шу боис бу ўринда фақат 
уларнинг ривожланиш жараѐнини ѐритиш билан чекланамиз.

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР