муаммони ҳал этиш комплекс вазифаларни бажаришни талаб этиб,
улар орасида бозор талабига мос келувчи харидорбоп гўшт ва сут
маҳсулотларини ишлаб чиқаришни ташкил этиш ҳисобланади. Ушбу
вазифани бажариш қуйидагиларни ўз ичига олади: стратегик
қарорларни ишлаб чиқиш ва
уни амалга ошириш; тезкор-тактик
қарорларни ишлаб чиқиш ва уни амалга ошириш.
Стратегик қарорларни ишлаб чиқишда сифат усуллари
қўлланилиб, улар корхона фаолияти ва маҳсулотини яхшилашнинг
алоҳида йўналишлари йиғиндисини англатувчи хўжалик портфелини
яратишга йўналтирилган бўлади.
Бу каби усулларга кенг миқёсда
эътироф этилган стратегия
матрицалари: “Ансофф матрицаси”, М. Портернинг “Умумий
стратегик модели”, “Бостон консалтинг групп” фирмасининг “Бозор
улуши-бозор ўсиши” матрицаси (портфолио-таҳлил), “Дженерал-
Элементрик-МакКинзи” матрицаси ва бошқалар киради.
Тезкор-тактик қарорларни ишлаб чиқишда, одатда миқдорий
усуллар қўлланилиб, у стратегик қарорни ишлаб чиқиш босқичида
корхонанинг танлаган ўсиш варианти ва ривожланиш фаолияти
доирасида
ишлаб
чиқариш
дастурини
муқобиллаштиришга
йўналтирилган бўлади. Корхона ишлаб чиқариш дастурини
шакллантиришда муқобиллаштиришнинг умумий қабул қилинган
мезони маҳсулот сотишдан олинган фойдани максималлаштириш
ҳисобланади.
Самарали маркетинг стратегиясини танлашда юқори
фойда
келтирадиган маҳсулот турларини аниқлаш муқобиллаштириш
масалалари жумласига кирганлиги боис, уни ечишда чизиқли
дастурлаш усулидан фойдаланамиз.
Ҳақиқатда тадбиркорлик корхонасида ишлаб чиқарилаётган
m
–
ёг маҳсулотлари туридан шундай турини танлаш керакки, унда
мақсадли функция максимум қийматга эга бўлсин:
Ҳақиқатда тадбиркорлик корхонасида ишлаб чиқарилаётган
m
–
ёг маҳсулотлари туридан шундай турини танлаш керакки, унда
мақсадли функция максимум қийматга эга бўлсин:
∑∑
=
=
→
•
m
1
i
K
1
k
ik
ik
max
x
p
(1)
Бунда қуйидаги чегараларга эришилсин:
- ресурслардан фойдаланиш бўйича:
(
)
∑
∑
=
=
=
≤
•
m
1
i
r
ik
irk
K
1
k
R
,
,
1
r
,
W
x
a
(2)
- ёғ маҳсулотини ишлаб чиқариш ҳажми бўйича:
m
,
,
1
i
,
D
x
D
max
i
K
1
k
ik
min
i
∑
(3)
- ёғ маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмларининг
салбий
бўлмаслиги учун:
0
x
ik
≥
(4)
бу ерда
i
-маҳсулот тури;
ik
x
-
k
-технология бўйича
i
-турдаги ёғ маҳсулоти етиштириш
миқдори;
ik
p
-
k
-технология бўйича
i
-турдаги ёғ маҳсулоти бирлигидан
олинадиган фойда миқдори;
irk
a
-
i
-турдаги гўшт маҳсулоти бирлигига
k
-технология бўйича
сарф қилинадиган
r
- турдаги ресурс меъёри;
r
W
-
r
-турдаги мавжуд ресурс миқдори;
max
i
min
i
D
,
D
-
i
-турдаги талаб қилинадиган ёғ маҳсулоти минимал
ва максимал миқдори.
(1)-(4) масаланинг ҳал этилиши юқори фойда келтирадиган ёғ
маҳсулотлари турини аниқлаш имконини беради.
Ёғ маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи қўшма
корхоналарнинг
фаолиятини стратегик режалаштиришда товар сиёсати муҳим ўрин
тутади. Маркетингнинг товар сиёсати қўшма корхонанинг даврий ва
узоқ муддатли мақсадларга мувофиқ сотишга ишлаб чиқарилган
товарларнинг энг қулай таркибини аниқлаш ва сақлашдан иборат.
Бозорда товар сиёсатини қўллаш тегишли стратегияни ишлаб
чиқишни талаб этади. Хорижлик тадқиқотчилар қуйидаги маркетинг
стратегияларини ажратадилар:
товар аниқ кўринишидан рақиблар товаридан фарқ қилиши
керак;
бозорнинг ҳар бир сегменти бўйича турли маркетинг
элементларини ишлаб чиқиш;
ҳар бир ишлаб чиқарилаётган товар тури учун уни қўллаш
соҳасини қидириб топиш, талабни шакллантириш ва ўтказувчи
рағбатлантиришни кўчайтириш;
янги бозорга янги товар билан кириш;
юқори рақобатбардош товарни яратиш йўли
билан етакчиликка
эришиш;
мутлақ янги товар турини ишлаб чиқариш.
Товар сиёсатини амалга оширишда, айниқса ёғ маҳсулотлари
ишлаб чиқарувчи корхоналар учун маҳсулот ассортиментини
ўрганиш ҳам муҳимдир.
Ассортимент сиёсати ишлаб чиқарилаётган маҳсулотларнинг
навини танлаш ҳамда технологик вазифалар ва корхона тажрибасидан
фойдаланиш мувофиқлашувини таъминловчи ишлаб чиқариш
тузилмаси, ишлаб чиқарилган товарлар фойдалилиги ва янгилик
киритиш харажатларини аниқлашни кўзда тутади.
Ассортимент сиёсати вазифаси стратегик даражада ҳал этилади,
яъни бу масалага тегишли ҳар бир қарор қабул қилиш қўшма
корхонанинг умумий стратегик мақсадидан келиб чиқади.
Бундай
ёндашув кичик корхонанинг пировард мақсадга эришишини
таъминлайди, тижорат стратегияси ташкил этувчиларни ўзаро
бирлаштиради ҳамда мавжуд ресурслардан оқилона фойдаланишга
имконият яратади (расм).
Do'stlaringiz bilan baham: 
