Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

 
Мустаҳкамлаш учун саволлар: 
 
1. Тилшунослик қачон фан сифатида ажралиб чиқди?
2. Тилшунослик фанининг энг қадимий таълимотлари ва мактаблари 
қаерда юзага келди? 
3. Ҳиндистонда тил масалалари билан шуғулланишга нима сабаб бўлди? 
4. Нима учун ҳиндлар қадимий даврнинг энг буюк фонетикачилари ва 
грамматикачилари сифатида танилганлар? 
5. Ҳиндлар нечта сўз туркумини фарқлаганлар? 
6. Қадимги ҳиндларнинг энг машҳур тилшуноси ким ва унинг қандай
асари бор? 
7. Ўрта Осиёлик буюк алломалардан ким санскритни билган ва қандай 
асар яратган? 
 
Асосий тушунчалар: 
 
1.Санскрит - қадимги ҳинд адабий тили. 
2.Веда - бир нечта китобдан иборат диний тўплам. 
3.Фонема - морфема, лексема, сўзларни ҳосил қилувчи, уларнинг товуш 
ва маъно жиҳатини фарқловчи бирлик. 
4.Аштадьхян - шеърий усулда ёзилган қисқа ва лўнда қоидаларидан 
иборат грамматика. 
 
Адабиётлар: 
1. С.Усмонов. Умумий тилшунослик. -Т., 1972. 
2. В.И.Кодухов. Общее языкознание.- М., 1974. 
3. Н.А.Кондрашов. История лингвистических учений.- М.,1979. 
4. Я.В.Лоя. История лингвистических учений.- М., 1968. 
5. Т.А.Амирова, Б.А.Ольховиков, Ю.В.Рождественский. Очерки по исто-
рии лингвистики.- М., 1975. 

---

15 
ҚАДИМГИ ЮНОН ТИЛШУНОСЛИГИ 
Қадимги Юнонистон Европа тилшунослиги фанининг маркази 
ҳисобланади.
Файласуфлар ва шоирлар ватани бўлган қадимги Юнонистонда тил 
масалалари даставвал файласуфлар томонидан ўрганилган. Юнон 
файласуфлари 
тил 
масалаларини 
ўрганиш 
жараёнида 
тадқиқот 
муаммоларини, йўналишларини ҳам белгилаб оладиларки, бу йўналишлар 
умумий, назарий, лисоний 

фалсафий муаммолар сифатида намоён бўлади. 
Қадимги Юнонистонда тилшунослик юнон фалсафасининг етакчи қисми 
сифатида юзага келади ва бу соҳада жуда катта, салмоқли ишлар қилинади. 
Қадимги Юнонистонда ҳам қадимги Ҳиндистондагидек матнларни 
ўрганиш, сўзларни таҳлил қилиш, уларга изоҳ бериш, моҳиятини очиш каби 
масалалар фонетика, грамматика ва лексика соҳалари билан жиддий 
шуғулланишга, шу йўналишларда муҳим тадқиқот ишларини олиб боришга 
сабаб бўлди. 
Юнон тилшунослигининг тараққиёти икки даврга бўлинади:
1.
Фалсафий давр. 
2.
Грамматик давр.