Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Эслатма! Ёш болаларда марказий асаб тизими яхши 
ривожланмаганлиги сабабли, трана ҳароратининг 38,5
0
С-дан 
юқори кўтарилиши хавфли бўлиб, бу ҳолат асаб тизимига 
зарарли таъсир кўрсатади. Шунинг учун боланинг ҳарорати 
кўтарилганда зудлик билан шифокор чақириш ёки касалхонага 
олиб бориш зарур. 

---

79 
ЎТКИР ТОМИРЛАР ЕТИШМОВЧИЛИГИ 
 
Ўткир томирлар етишмовчилигига кўп қон ва суюқлик йўқотиш 
(ич кетиш, тинмай қусиш), оғир шикастланишлар, заҳарланишлар, 
асаб ва руҳий зўриқишлар сабабчи бўлади. 
Ўткир томирлар етишмовчилиги ҳушдан кетиш, коллапс, шок 
ҳолатлари билан намоён бўлади.
ҲУШДАН КЕТИШ 
 
Ҳушдан кетиш - мия тўқималарини ўткир қонсизланиши 
(ишемияси) оқибатида қисқа вақт ҳушини йўқотишдир. Руҳий 
кечинмалар, кўп қон йўқотиш, оғриқ, чарчаш, жазирама иссиқда 
узоқ вақт бўлиш каби ҳолатлар ҳушдан кетишга сабабчи бўлади. 
Белгилари. Бемор ҳушидан кетганди, тери ва шиллиқ 
пардалари оқаради, совуқ тер босади, кўз қорачиқлари тораяди. 
Томир уриши (пульс)нинг тўлиқлиги кучсиз, нафас олишнинг тез 
ва юзаки бўлиши кузатилади. 
Биринчи тиббий ёрдам. Ҳушдан кетишига сабабчи бўлган 
омиллар тезда бартараф қилинади. Беморнинг боши паст, оёқлари 
эса баландроқ қилиб ётқизилади, бундай вазиятда миянинг қон 
билан таъминланиши яхшиланади. Беморнинг юзига совуқ сув 
сепилади, қисиб турган кийимлари бўшатилиб, хонага тоза ҳаво 
кириб туриши таъминланади. Бурнига новшадил спирти буғлари 
ҳидлатилади. Оғир ҳолларда сунъий нафас олдирилади. Бемор 
ҳушига келгач иссиқ, ширин чой ёки кофе ичирилади. Бу ҳолатнинг 
сабабларини янада тўлароқ аниқлаш учун албатта шифокорга 
мурожаат қилиш зарур.