Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Навоий кон-металлургия комбинати

Yoritqich lampalari yorug‘lik tarqatish xususiyatiga ko‘ra uch sinfga bo‘linadi:

- to‘g‘ridan-to‘g‘ri nur tarqatuvchi;

- nur yoyuvchi;

- nur qaytaruvchi lampalar.

a) To‘g‘ridan-to‘g‘ri nur tarqatuvchi lampalar sinfiga, quyi yarim aylanasi bo‘ylab o‘z nurining taxminan 90% ni tarqatadigan lampalar kiradi.

b) Nur yoyuvchi lampalar o‘z nurlarini yuqori va quyi aylanalar o‘rtasida taqsimlashga asoslangan bo‘lib, umumiy nurni yuqori va quyi sfera bo‘ylab tarqatadi hamda har qanday soyalarga barham berib, yorug‘likni bir tekisda tarqatish imkoniyatini beradi. Bunday lampalar ship va devorlari yorug‘lik qaytarish xususiyatiga ega bo‘lgan binolarga o‘rnatiladi.

v) Nur qaytaruvchi lampalarda asosan 90% dan ko‘proq nur yuqori sferaga yo‘naltiriladi va yoritish asosan qaytgan nur hisobiga amalga oshiriladi. Bunday yoritgichlar, soyasiz yumshoq va mayin yoritishni ta’minlab, asosan muzey, teatr binolarida qo‘llaniladi.

g) Yong`inva portlash xavfi bo‘lgan binolarda maxsus lampalar ishlatiladi.

Ishlab chiqarish korxonasi va shu korxonaning hududlarini tungi ishlarni bajarishda me’yoriy ya’ni sun’iy yorug‘lik bilan ta’minlash maqsadida projektorlardan keng foydalaniladi.

Projektor bilan yoritilganda, odatda tik va gorizontal yuzalarda me’yor talabiga mos keladigan yorug‘lik bilan ta’minlash uchun zarur bo‘lgan aniq bir turdagi projektor - yoritgichlarni sonini va qanday balandlikda o‘rnatilishini hisoblash lozim bo‘ladi.

Ishlab chiqarish korxonalar hududlarini yoritish uchun QMQ 2.01.05-98da tavsiya qilinganidek jadvaldagi projektor xillaridan foydalanish mumkin.

Amaliyotda projektor bilan yoritish qurilmalarini yaratishda keng qo‘llanayotgan usul, bu projektor qurilmalarining quvvati bo‘yicha hisoblash usulidir.

Bu usulga asosan aniq bir maydonni yoritish uchun kerak bo‘lgan projektorlar soni quyidagi ifodaga teng bo‘ladi.