Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Навоий кон-металлургия комбинати

(1)

2. Yerning solishtirma qarshiligini hisoblab aniqlanadi yoki o‘lchab olinadi. Yerni solishtirma qarshiligini nazorat qilish tartibi, elektrod yoki to‘rt elektrod usullari bilan o‘lchanadi.

Nazorat elektrod usuli bilan bitta vertikal joylashgan 2-2,5 m elektrodni (yerga ulash qurilmasini to‘rtinchi qismi) yoyilish tokini qarshiligi aniqlanadi, undan so‘ng, muvofiq bog‘liqlardan yerni solishtirma qarshiligi aniqlanadi.

To‘rtta elektrod usuli bilan to‘rtta bir xil elektrodlarni bir xil oraliqdagi masofada joylashtiriladi va qisqichlari yordamida o‘lchov asbobi bilan biriktiriladi.

Bir vertikal yerga ulagichning (sterjen) qarshiligi:

(Om)

(2)

bu erda: ρ_xis – yer sathining solishtirma qarshilign, (Om∙m);

ℓ - sterjen o‘zunligi, (m);

t - quyilish chuqurligi, ya’ni yer usti qismidan yerga ulashning o‘rtasidagi teng masofa (m);

d - sterjen diametri, (m);

Hisoblashlarda, burab ulangan diametri 12 mm, uzunligi 5 m bo‘lgan yerga ulagichlarda, soddalashtirilgan formuladan foydalanish mumkin:

(Om)

(3)

Yerning hisobiy solishtirma qarshiligi:

(Om∙m)

(4)

bu erda: ρ - normal namlikda o‘lchangan yerning solishtirma qarshiligi, (Om∙m); k_mavs - yerning muzlash va qurishini hisobga oluvchi mavsum koeffitsienti. 3-5 m vertikal elektrodlar uchun ikkinchi iqlim maydonlarida k_fasl=1,45÷1,3; gorizontal elektrodlar uchun k_fasl=3,5÷2,5.