Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги навоий давлат кончилик инстетути

Фойдали иш коэффиценти. ; бунда A_ф, N_ф - фойдали иш (қувват).
Масалалар ечиш намуналари.
1-масала. Массаси m=50кг бўлган юк арқон билан t=2c ичида h=10м юқорига кўтарилмоқда (ҳаракатни текис тезланувчан деб ҳисобланг). Арқоннинг таранглик кучини аниқланг.

Берилган;
h=10м,
t=2c,
m=50кг
Топиш керак
Т-?
Ечиш. Юкка таъсир этаётган кучларни чизма орқали тасвирлаш керак. Юкка иккита куч таъсир этади: пастга йўналган mg – оғирлик кучи ва – юқорига йўналган таранглик кучи. Кучларнинг йўналишини эътиборга олиб, ҳаракат юқорига йўналганлиги сабабли Нъютоннинг иккинчи қонунига асосан қуйидаги тенгламани ёзамиз. Т-mg=ma (1) бунда Т=m(a+g) (2) га тенглигини аниқлаймиз.
Ҳаракат текис тезланувчан ва бошланғич тезлиги нолга тенг бўлганлиги учун қуйидаги тенгламани ёзиш мумкин.
(3)
(3) ифодадан
(4)
Энди 4-чи формулани 2-чи формулага қўйиб ҳисоблаймиз.
=50(9,8+ )=740 Н
2–масала. узунликдаги ипга боғланган m=45кг массали юк горизонтал текисликда айлана чизади. Юкнинг айланиши n = 16 айл/мин га мос келади. Вертикал ўқ билан ип қандай бурчак ҳосил қилади ва ипнинг таранглик кучи нимага тенг.

Берилган;
= 5м
m=45кг
n=16 айл/мин
Т-?

Юкка оғирлик кучи билан ипнинг таранглик кучи таъсир этади. Нъютоннинг иккинчи қонунини вектор кўринишда ёзамиз.

(1)
Юкнинг айлана бўйлаб ўзгармас тезлик билан ҳаракат қилаётгани учун, тўла тезланиш нормал тезланишдан иборат бўлиб у айлана маркази томон йўналган бўлади, яъни (2)
(1)-тенгламадаги векторларнинг х ва у ўқларига проекцияларини қуйидагича ёзамиз.
(х ўқига) (3)
(у ўқига) (4)
Чизмадан га тенглигини кўрамиз ва R ни (3) формулага қўямиз.



, ,
қийматларни қўйиб ечамиз: