Ўзбекистон Республикаси олий ва Ўрта махсус таълим Вазирлиги Наманган муҳандислик-қурилиш иститути

3-расм. Оралиқ ва том ёпмаларида эксплуатация мобайнида юзага келадиган дарзларнинг турлари
1 - зўриқтирилган арматурадаги анкеровка бузилганда;
2 - сиқилиш кучланиши таъсирида кесимдаги арматура сонининг етарли бўлмаган ҳолатида.
Оралиқ ва том ёпмаларида тайёрлаш мобайнида юзага келадиган дарзларнинг турлари қуйидаги жадвалда келтирилган (4-расм)
5-жадвал

Дарзлар турининг рақами	Пайдо бўлиш сабаби	Таъсири оқибати
1	Киришиш	Юк таъсирида қисман ёпилади. Бикрлик ва узоқяшовчанликни камайтириши мумкин
2	Тортилган арматурани қуйиб юборишда қолипга ёпишиш натижасида	Толасимон майда дарзлар юк кўтариш қобилиятига таъсир қилмайди.
3	Қотиш жараёнида бетон ва қолипнинг нотекис деформацияланиши натижасида	Оралиқларда жойлашганда юк кўтариш қобилиятига таъсир қилмайди. Таянчга яқин жойлашганда кўтариш қобилиятини пасайтириш мумкин.
4	Таяниш шарти бўйича ташиш ва монтаж қилиш жараёнида лойиҳа талабларининг бузилиши	Кўтариш қобилиятига сезиларли таъсир қилмайди. Узоқяшовчанлик кўрсаткичи камаяди, дарзбардошлилик ва бикрлик кўрсаткичлари камайиши мумкин.
5	Тортилган арматурани қуйиб юборишда	Кўтариш қобилиятини камайтиради. Кўтариш қобилиятининг камайиши жуда сезиларли даражада бўлиши мумкин.