Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-технология институти “бухгалтерия ҳисоби ва аудит”

Сана	31.01	31.03	30.06	30.09
31.12
Асосий сумма бўйича қарздорлик	800000	600000	400000	200000	0
Фоиз тўлови бўйича қарздорлик	168000	126000	84000	42000	0
Умумий қарздорлик	968000	726000	484000	242000	0
Суғурта суммаси	871200	653400	435600	217800	0
Суғурта бадаллари	30492	22869	15246	7623	0
Суғурта мукофоти	76230

1-жадвалдаги “Асосий сумма бўйича қарздорлик”, “Фоиз тўлови бўйича қарздорлик” ва “Умумий қарздорлик” қаторларидаги рақамли маълумотлар кредитни тўлови ҳар кварталда тенг миқдорларда тўланишидан келиб чиққан.

“Суғурта суммаси” қаторидаги рақамли маълумотлар “Умумий қарздорлик” қаторидаги рақамли маълумотларни 0.9 (суғурталовчининг жавобгарлик чегараси – 90 %) сонига кўпайтириш орқали аниқланган.
“Суғурта бадаллари” қаторидаги рақамли маълумотлар “Суғурта суммаси” қаторидаги рақамли маълумотларни 0.35 (суғурта тарифи – 3.5%) сонига кўпайтириш орқали аниқланган.
“Суғурта мукофоти” қаторидаги рақамли маълумотлар “Суғурта бадаллари” қаторидаги рақамли маълумотларни қўшиш орқали аниқланган.
“Суғурта бадаллари” ва “Суғурта мукофоти” бадалларини алоҳида 2- жадвалга мослаштириш орқали масала жавобини оламиз.
Жавоб: Суғурта бадаллари графиги 2-жадвалда келтирилган.

Сана	31.01	31.03	30.06	30.09	31.12
Суғурта бадали	30492	22869	15266	7623	0
Суғурта мукофоти	76230

4-масала. Корхонанинг 25 млн. сўмлик мулки 1 йил муддатга бир йўла иккита суғурта компаниясида суғурталанган бўлиб, биринчи суғурта компаниясида тузилган суғурта шартномасининг суғурта суммаси 12 млн. сўм ва иккинчи суғурта компаниясида тузилган суғурта шартномасининг суғурта суммаси 15 млн сўм. Кўрилган зарар суммаси 21 млн. сўм.
Ҳар бир суғурта компанияси қанчадан миқдорда суғурта қопламаси тўлашини ҳисобланг?
Ечиш:

1. 
   биринчи суғурталовчи тўлайдиган суғурта қопламаси:
   

W = (12 млн. : (12 млн. + 15 млн.)) х 21 млн. = 9 млн. 335 минг сўм

2. 
   иккинчи суғурталовчи тўлайдиган суғурта қопламаси:
   

W = (15 млн. : (12 млн. + 15 млн.)) х 21 млн. = 11 млн. 665 минг сўм
5-масала. Ҳайдовчининг иш стажидан келиб чиққан ҳолда тариф ставкалари қуйидагича (суғурта суммасига нисбатан фоизда): 1 йилгача 5.8 фоиз, 1 йилдан 5 йилгача - 3.6 фоиз, 5 йилдан 10 йилгача - 2.9фоиз .Агар транспорт корхонасида 1 йилгача стаж билан ишлаётган ҳайдовчилар -4 киши, 1 йилдан 5 йилгача стаж билан ишлаётган ҳайдовчилар - 3 киши, 5 йилда 10 йилгача стаж билан ишлаётган ҳайдовчилар 2 киши бўлса ихтиёрий суғурта шартномаси бўйича суғурта мукофоти ҳажмини аниқланг. Ҳар бир ҳайдовчи учун суғурта суммаси 5 млн. сўм