Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик – Қурилиш

Refrences: 
1. https://www.irena.org/-
/media/Files/IRENA/Agency/Pubn/2020/Mar/IRENA_RE_Capacity_Highlight
s_2020.pdf 
2. https://www.ucsusa.org/resources/barriers-renewable-energy-technologies 
3. http://www.inhouselawyer.co.uk/legal-briefing/rooftop-solar-pv-issues-to-
consider/ 
4. https://www.solarreviews.com/solar-panels/solar-panel-cost/ 
5. http://www.solar-facts-and-advice.com/solar-rooftop-leasing.html
6. https://www.forbes.com/sites/brianmurray1/2019/06/17/the-paradox-of-
declining-renewable-costs-and-rising-electricity-prices/#5f125ab361d5 
QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBALARI ASOSIDA 
SHAKLLANGAN MIKRO TARMOQ KONSEPTSIYASI 
Dots. Z.E. Yusupov (Karabuk universiteti) 
Magistr R. Yo'ldoshev (TIQXMMI) 
Atrof-muhitni muhofaza qilish, energiya xavfsizligi va iqtisodiy muammolar 
hozirgi davrning global muammolari bo’lip kelmoqda. Bugungi kunda energetika 
sohasidagi muammolar tobora keskinlashib borayotgani aniqdir. Energetika tizimi 
xavfsizlik, barqarorlik, iqtisodiy samaradorlik talablariga javob berolmay qolyapti. 
O’z navbatida bu muammolarning echimini toppishga undovchi omillar “Aqlli 
Tarmoq” ("Smart Grid" – ing.) kontseptsiyasining paydo bo'lishiga zamin yaratdi. 
Aqlli tarmoqlarning Evropa Texnologiyalari Platformasi ma'lumotlariga 
ko'ra [1], Aqlli Tarmoq (AT) – bu muvofiqlashtirilgan boshqarish va zamonaviy 
ikki tomonlama aloqalardan foydalanish orqali energiya tizimining energiya 
jihatidan samarali va iqtisodiy ishlashi uchun kelajakdagi talablarga javob 
beradigan elektr tarmog'idir. Mikrotarmoq (“Microgrid” – ing.) ATning asosiy 
elementi bo'lib, aqlli tarmoqning asosiy tarkibiy qismi sifatida energiya tizimining 
samaradorligini va ishonchliligi oshirishga, va karbonat angidrid chiqindilarini 
kamaytirishga qaratilgan. “Mikrogrid” atamasi qayta tiklanadigan energuya 
va/yoki an'anaviy manbalar, jumladan quyosh, shamol energiyasi, gidroenergetika, 
ichki yonish dvigateli, gaz turbinasi va mikroturbinani, hamda kichik hajmdagi 

---

63 
taqsimlangan energiya manbalarini yuklamalarning klasteri bilan birga o'z ichiga 
olgan yagona elektr energiyasi tizimining quyi tizimini anglatadi [2]. So'nggi 
yigirma yillarda taqsimlangan energiya manbalarining energiya tizimiga tez kirib 
borishi bilan mikrogridga qiziqish ortib bormoqda. 
Mikrotarmoq (MT) ning asosiy tarkibiy qismlari quyidagilardan iborat: 

Taqsimlangan energiya manbalari, yani fotoelektr panellar, kichik 
shamol turbinalari, yonilg'i xujayralari, dizel va gaz mikroturbinlari. 

Energiya saqlash moslamalari, masalan, batareyalar, buyuk sig’im 
saqlash moslamalari, moxoviklar; 

Asosiy (birlamchi) va ikkilamchi yuklamalar.