Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»

МУСТАҚИЛ ЕЧИШ УЧУН МАСАЛАЛАР

Материалларнинг физик хоссалари


1. Базальт намунани қуруқ ҳолатдаги массаси 109 г, уни парафин билан қоплангандаги массаси 111,5 г, парафинли базальт намунанинг сувдаги массаси 73,3 г га тенг. Парафинли зичлиги 0,93 г/см³ деб олиб, базальтнинг ўртача зичлигини топинг.
2. Массаси 207 г. бўлган оҳактош бўлаги ҳажмўлчагичда 81 г. сувни сиқиб чиқарди. Оҳактошнинг ўртача зичлигини топинг.
3. Ле-Шателье-Кандло приборидаги керасиннинг сатҳи портландцемент солинганда 0 чизиғидан 22 см³ чизиғигача етиб келди. Дастлаб олинган портландцементнинг массаси 86 г, ортиб қолган портландцементнинг массаси 20,5 г га тенг. Портландцементнинг ҳақиқий зичлигини топинг.
4. Кузовнинг ўлчамлари 2,8х8,0х0,6 м бўлган автомашинага 2/3 қисмигача чақилган тош солинган. Буш машинанинг массаси 3 т га, чақилган тош билан массаси 15,86 т га тенг. Чақир тошнинг уйма зичлиги топилсин.
5. Тош намунани қуруқ ҳолдаги массаси 60 г. Сувга туйинган ҳақиқий зичлиги 2,4 г/см³ га тенг бўлса, шу тошни ўртача зичлиги, вазний сув шимувчанлиги ва ғоваклиги топилсин.
6. Тоғ жинснинг ҳақиқий зичлиги 2,5 г/см³. Агарда тошнинг ҳажмий сув шимувчанлиги вазний сув шимувчанлигидан 1,7 марта кўп бўлса, шу тошнинг ғоваклигини топинг.
7. Газбетондан тайёрланган ташқи девор панельни ўлчамлари 3,1x2,9x0,3 м, массаси 2,16 т. Газбетонни ҳақиқий зичлигини 2,8 г/см³ деб қабул қилиб, уни ғоваклигини аниқланг.
8. Қирраларининг узунлиги 20 см бўлган бетон кубикни массаси 17,6 кг га тенг. Ўртача зичликни 2,74 г/см³ деб олиб, бетонни ғоваклигини топинг.


Механик хоссалари


9. Қирраларининг узунлиги 7,07 см тенг бўлган, турли зичликдаги 3 та кўпик бетон кубик сиқилишга синаб кўрилди. Массаси 483 г. бўлган биринчи кубикнинг мустаҳкамлиги 49 кг/см², массаси 210 г. бўлган иккинчи кубикнинг мустаҳкамлиги 30 кг/см², массаси 152 г. бўлган учинчи кубикнинг мустаҳкамлиги 22 кг/см² га тенг бўлди. Кўпик бетон зичлигини 2,7 г/см³ деб олиб, сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси билан ғоваклик орасидаги боғлиқ­ликни график равишда кўрсатинг.