Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»

9. Қарағайли ёғочнинг қуритишдан олдинги массаси 172 г. 105⁰С да қуритилгандан кейинги массаси 82 г. Тенг бўлди. Ёғочнинг намлигини аниқланг?
10. Ўлчамлари 25х30х400 мм қарағай ёғочнинг 21% нам­ликдаги оғирлиги 162 г. Га тенг. Шу намликда ёғочнинг ўртача зичлигини аниқланг?
11. 20х20х30 мм қарағай намунаси 15000 Н куч таъсир этганда (толалари бўйлаб) шикастланади. Намунанинг толалари бўйлаб, табиий намликдаги ва намлиги 26% бўлганда сиқилишдаги мустаҳкамлик чегарасини аниқланг?


Битум


1. Юмшаш ҳарорати Т₁=50 ^оC ва Т₂=25 ^оC бўлган икки хил би­тумдан юмшаш ҳарорати Т=40 бўлган битумли мастика тайёрлаш учун иккала хил битумдан қанчадан олиш керак (%-ҳисобида).
Ечиш. Битумларнинг миқдори қуйидагича аниқланади:
= 60%
Б2 = 100-60 = 40%


2. Битумни қовушқоқлигини аниқлашда 25 ^оC ега бўлган би­тумга игнанинг чуқурликка ботиши бўйича қуйидаги 28; 30 ва 32^о кўрсаткичлар аниқланди. Нефтли битумни маркаси аниқлансин.
Ечиш. Игнанинг битумга ботиш чуқурлигини ўртачаси:
градусни ташкил етади.
Давлат стандарти талабига кўра битум қовушқоқлигини кўрсаткичи бўйича маркаси БН-ИВ турига киради.


3. Ҳалқа ва шар асбобида ўтказилган тажрибада биринчи ҳалқанинг шари 92 ^оC ва иккинчи ҳалқанинг шари 96 ^оC асбобни остки пластинкасига тушди. Юмшаш ҳарорати бўйича нефт битуми қайси маркага киради.
Ечиш. Нефт битумини юмшаш ҳароратини ўртача кўрсаткичи
94 ^оC
Давлат стандарти талабига асосан битумнинг маркаси БН-В турига мос келади.


4. Битум намунасини чўзилувчанлигини 25 ^оC ҳароратда дук­тилометр асбобида аниқлашда, биринчи намуна 38 см, иккинчиси 42 см, учинчиси 46 см узунликда чўзилиб узилди. ДАСТ талабига кўра битумнинг чўзилувчанлик кўрсаткичи бўйича маркасини аниқланг.
Ечиш. Узунлиги бўйича намуналарнинг ўртача узунлиги
= 42 см ташкил етади.
Чўзилувчанлиги бўйича битум БН 50/50 турига тўғри келади.


5. Бетон асосли томга мастика ёрдамида рубероид ётқизилиш учун 2000 кг мастика тайёрлаш лозим. Мастикани тайёрлаш учун керакли материалларнинг миқдорини аниқланг.
Ечиш. Мастика тайёрлаш учун ДАСТ талабига кўра материал­лар қуйидаги таркибда олинади: битум 70-90%, кукун тўлдиргич 10-30%. 2000 кг мастика тайёрлаш учун битумдан 80%, кукун тўлдиргичдан 20% олиб битум ва кукун миқдорини аниқлаймиз:
Битум = = 1600 кг;
Кукун тўлдиргич = = 400 кг.