Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»

Ёғоч
1. Массаси 120 г бўлган ёғоч намунани 100-110⁰С ҳароратда турғун вазнгача қуритиш керак. Массасининг камайиши вақти-вақти билан тортиб аниқланади. Биринчи марта тортганда массаси 105 г, иккинчи марта 98 г, учинчи марта 93 г, тўртинчи марта тортганда эса массаси 93 г чиқди. Ёғочнинг намлигини аниқланг?
Ечиш. Ёғочнинг намлиги унинг қуруқ ҳолатдаги массасига нисбатан процент ҳисобида ифодаланади. Бинобарин:

Бунда m₁ – намунанинг табиий ҳолатдаги массаси, г;
m₂ – намунанинг қуритилгандан кейинги массаси, г.
Жавоб W=29,1%


2. Намлиги 18% теракни стандарт усул билан ҳарорати 25⁰С хонада эгилишга бўлган мустаҳкамликка синалганда бузувчи куч қиймати P = 1800 Н ни кўрсатди. Теракни 15% намликдаги эгилишга бўлган мустаҳкамлик чегарасини топинг?
Ечиш. Эгилишдаги мустаҳкамлик чегараси, намлиги 18% бўлганда:
МПа
Намлиги 15 % бўлганда қуйидаги формуладан аниқла­нади:
= 54[1+0,035(18-15)] = 59,67 МПа
Жавоб: = 59,67 МПа
3. Қарағай тахтанинг ўлчамлари 600х20х4 см, чиришга чидамлилигини ошириш мақсадиди унга 3%-ли антисептик эритмаси шимдириш керак. Шимдириладиган тахтанинг ғоваклиги 50% бўлганда, 300 литр антисептик эритма нечта тахтага етади?
Ечиш. Битта тахтани шимдириш учун 2% ли антисептик эритмасидан қанча кетишини аниқлаймиз.
= 2880 см³.
Бинобарин 300 литр эритма билан шимдириш мумкин бўлган тахталар сони:

Жавоб: 104 та тахта кетади.
4. Дуб ёғочдан тайёрланган стандарт намунанинг массаси 8,76 г, толаси бўйлаб сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси 37,1 МПа. Агарда намунанинг қуруқ ҳолатдаги массаси 7 г тенг бўлса, шу намунанинг 12% намликдаги зичлиги ва мустаҳкамлик чегараси топилсин?
5. Ҳажмий қисқариш коэффициенти 0,5 тенг бўлган ёғоч намунани 10% намликдаги ўртача зичлиги 0,45 г/см³ га тенг. Шу намунани 22% намликдаги ўртача зичлиги топилсин?
6. 12% намликдаги қарағай 1 м³ 532 кг келади. Агарда стандарт ўлчамдаги ёғоч намунанинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги толалари бўйлаб 20% намликда 16 кН куч таъсирида бузилса, шу қарағай учун сифат кўрсаткич коэффициенти топилсин?
7. 19% намликка эга бўлган стандарт ёғоч намунанинг толалари бўйлаб сиқилишдаги мустаҳкамлигини аниқлашда гидравлик пресс монометридаги кўрсаткич 4 МПа бўлди. Агар пресс поршенининг юзаси 52 см² бўлса, ёғоч намунани 12% намликдаги мустаҳкамлик чегараси топилсин?
8. Толалари бўйлаб сиқилишдаги мустаҳкамлигига кўра дуб қарағайга нисбатан неча марта мустаҳкам, агарда дуб қайрағочдан 1,35 марта оғир бўлиб, қарағайнинг ўртача зичлиги 15% намлик ҳолатида 0,52 г/см³ га тенг бўлса?