Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номли ўзбекистон

5-§. Ўзбекистон республикаси бюджет ҳуқуқи
Ўзбекистон мустақилликка эришиб, бозор муносабатларига ўтганидан кейин мамлакат молия 
сиёсатининг мазмуни тубдан ўзгариб, бюджет тизимини мустаҳкамлаш унинг таркибий қисми 
бўлиб қолди. Ҳозирги замон шароитларида бюджет давлат иқтисодий сиёсатининг энг муҳим 
воситаси бўлиб бормоқда.
Бутун бюджет тизимининг маркази Ўзбекистон Республика-сининг (ҳар қандай суверен 
давлатнинг ажралмас қисми ҳисоб-ланган) Давлат бюджетидир. Айрим бошқа давлатлардан фарқли 
равишда, бизнинг Республикамиз Давлат бюджети қолган барча бюджетларни ўзида 
бирлаштирувчи давлатнинг ягона марказ-лаштирилган пул жамғармасидир. Амалдаги 
қонунчиликка муво-фиқ Ўзбекистоннинг Давлат бюджети Республика бюджети, Қорақалпоғистон 
Республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетларни ўз ичига қамраб олади (Конституциянинг 122-
моддаси, Бюджет тизими тўғрисидаги қонуннинг 9-моддаси).
Иқтисодий ва юридик адабиётларда ҳамда қонунчиликда «давлат бюджети» тушунчаси турли 
маъноларда қўлланилади. Лекин собиқ Иттифоқ давлатларида давлат бюджетига нисбатан 

---

44 
қўлланиб, умумий тан олинган назарий қоидалар ҳам мавжуд бўлиб, улар ҳозирги вақтда ҳам ўз 
маъносини йўқотмаган. Улар шундай хулосага олиб келадики, бюджетни бир неча жабҳаларда 
кўриб чиқиш мумкин: а
) бюджет - иқтисодий категория сифа-тида; б) бюджет - моддий 
маънода; в) бюджет - ҳуқуқий кате-гория сифатида..
Бюджет 
иқтисодий категория
сифатида давлат томонидан иқтисодиётни ва ижтимоий 
соҳани ривожлантириш, мамлакат мудофааа қобилиятини мустаҳкамлаш, молия ресурсларини таш-
кил этиш ва ижтимоий эҳтиёжларга йўналтириладиган марказ-лаштирилган пул маблағлари 
жамғармасини яратиш ва ундан фойдаланиш билан боғлиқ бўлган жамият иқтисодий муносабат-
ларини ифодалайди.
Ўзининг моддий таркиби