Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

бацилляр
типда спора ҳосил бўлиши дейилади ва бу типдаги спора 
ҳосил бўлиши 
Bacillus
авлоди вакилларида учрайди. 
Етилган спора вегетатив ҳужайра девори парчаланганидан сўнг 
ташқарига чиқади. 

---

35 
20-расм. Споранинг етилиши (1) ва тузилиши (2): 
С-етилган спора; П-споранинг униб чиқиши; В-вегетаив ҳужайра; 1- хроматин 
ипчаларининг бир жойга тўпланиши; 2-тўсиқ (септани) ҳосил бўлиши; 3-она ҳужайранинг 
протопласти билан септанинг ўраб олиниши; 4-кортекснинг шаклланиши; 5-спора 
қаватининг шаклланиши; 6-спора қаватининг етилиши; 7-она ҳужайранинг емирилиши ва 
споранинг ташқарига чиқиши. 
НСО-споранинг ташқи пўсти; ВСО-споранинг ички пўсти; ВМС-споранинг ташқи 
мембранаси; ЦПМ-споранинг цитоплазматик пўсти; С-спора; К-кортекс; КС-муртак 
қобиғи; ЦС-ҳужайра пўсти билан споранинг мембранаси оарсидаги цитоплазманинг 
мембранаси; П-споранинг бўртмалари; ЛС-линзасимон структура; В-споранинг 
ўсимталари.
Споранинг ўсиши
. Бактерия спораси яхши шароитга тушса, 
мухитнинг рН-и оптимум даражада бўлса, спора тез ўсиб чиқади ва секин 
аста бактериал ҳужайрага айланади, яъни спора аввал сувни шимади ва
бўкади, у катталашиб ташқи экзина қавати ёрилади ва ичидан интина билан 
ўралган 
(ўсиш трубкаси)
бактерия ҳужайраси
чиқади. Кейинчалик озод 
бўлган бактериянинг узайиши ва ўша узайган ҳужайранинг бўлиниши 
кузатилади. Бактерияларнинг ўсиши учун ферментларни активлаштирувчи L 
- аланин, глюкоза ва Мn
+
ионлари зарур.
Бактерия ҳужайраси 10, 100, 1000 йиллар давомида тинч ҳолатда тирик 
сақланиши мумкин. Баъзи бир микроорганизмларда температура, кислота, 
кислород ва бошқа моддаларнинг етишмаслигидан уларнинг ҳужайраларида 
цисталар 
пайдо бўлди. Булар спора эмас. Масалан, азотобактер шундай 
цисталар ҳосил қилади. Улар температура ва қуритишга чидамли бўлади. 

---

36 
Шу хил ташқи шароитдан ўзини мухофаза қилиш цианобактерияларда