Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

сирка кислотани 
синтезлайди.
Актиномицетлар ёки нурли замбуруғлар
стрептомицин, ауреомицин, 
неомицин, тетрациклин каби антибиотикларни синтезлайди. Ҳозирги вақтда 
маълум 
бўлган 
антибиотикларнинг 
2|3 
улушини 
актиномицетлар 
синтезлайди. 
Қишлоқ хўжалигида, айниқса, деҳқончиликда микроорганизмлар 
муҳим роль ўйнайди, чунки уларнинг фаолияти натижасида тупроқда 
ўсимликлар учун зарур бўлган озиқа моддалар тўпланади, натижада 
тупроқнинг унумдорлиги ортади, экинларнинг ҳосили ҳам юқори бўлади. 
Тупроқда 
борадиган 
жараёнларнинг 
кўпчилиги 
ундаги 
микроорганизмларнинг фаолиятига боғлиқ. Масалан, тупроқларнинг ҳосил 
бўлиши, ерга ишлов бериш, ерни ўғитлаш, суғориш, тупроқда рўй берадиган 
физиологик ишқорийлик ва кислоталикни йўқотиш, зах ерларнинг сувини 

---

6 
қочириш, органик ўғитлар тайёрлаш, уларни сақлаш ва улардан фойдаланиш 
микроорганизмларнинг фаолияти билан боғлиқдир. 
Тупроқда учрайдиган азот тўпловчи микроорганизмларни ўрганиш 
атмосфера азотидан фойдаланиш масаласини ҳал этишда муҳим аҳамиятга 
эга. Академик В. Л. Омелянский бир неча йиллар муқаддам микробларга 
шундай таъриф берган: «Улар (микроблар) ҳамма жойда бор. Кўзга 
кўринмасдан улар одамнинг ҳаёт йўлида ҳамроҳ бўладилар». 
Лекин баъзи бир микроорганизмлар озиқ- овқат маҳсулотларни (гўшт, 
балиқ, дон, картошка ва резавор меваларни) бузилишига ёки турли - туман 
юқумли касалликларни келиб чиқишига сабаб бўлади. Бу тўғрида В.Л. 
Омелянский шундай деган: «Мана шу микроскопик, лекин шафқатсиз 
душман туфайли бирқанча вилоятлар халқларини қириб битирадиган ва 
қисқа муддат ичида юзлаб, минглаб одамларнинг ёстиғини қуритадиган 
хавфли эпидемиялар пайдо бўлган». Масалан, вабо, сил, гонорея, дифтерия, 
куйдирги, қоқшол ва бошқа касалликлар шулар жумласига киради . 
Ўсимликларни ҳам касаллантирадиган бирқанча минг бактериялар,
вируслар ва вироидлар мавжуд, улар ҳам ўсимликлар ҳосилининг сифатига 
ва унинг миқдорига ўта салбий таъсир қилади. 
Сувўтлари, замбуруғлар, нурли замбуруғлар ва бактерияларни ҳам 
ўз кушандалари – вируслари бўлиб, уларнинг хусусиятларини ўрганиш
микробиологиянинг махсус тармоқлари вазифаларига киради. 
Микробиология фанининг бир қанча тармоқлари мавжуд: 
Умумий микробиология; 
Тиббиёт микробиологияси: 
Қишлоқ хўжалик микробиологияси ; 
Ветеринария микробиологияси; 
Саноат микробиологияси ; 
Сув микробиологияси; 
Космик микробиология
Геололгия ва бошқалар.