Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ўзбекистон республикаси вазирлар

Византия манбалари. IV-VI асрларда Византиялик тарихчилар томонидан яратилган асарларда ҳам мавзуга аниқлик киритувчи маълу-мотлар учрайди2. Уларда илк ўрта асрларда минтақадаги ижтимоий-сиёсий вазият ва халқаро муносабатлар, иқтисодий ҳаёт ва иқтисодий-маданий алоқалар тарихига оид муҳим маълумотлар мавжудлиги би-лан қимматлидир.

Тадқиқотимиз доирасида ёзма манбалардаги мавзу билан боғлиқ маълумотлар йиғилиб, тизимли таҳлил қилинди ва улар минтақамизда олиб борилган тарихий-археологик тадқиқотлар натижалари акс этган асарлардаги маълумотлар билан тарихий-қиёсий солиштирилиди. Шу асосида минтақа ҳудудида ер-сув муносабатларининг шаклланиши ва босқичма-босқич ривожланиб бориши, агрор соҳанинг тараққиёти омиллари тарихийлик нуқтаи назаридан кўриб чиқилди.

Марказий Осиё митақасида суғорма деҳқончилик маданиятининг шаҳарсозлик маданияти ва давлатчилик асослари шаклланишида тут-ган ўрни, минтақанинг турли тарихий-маданий вилоятлари ўртасидаги иқтисодий ва маданий алоқаларидаги аҳамияти ҳамда бу жараёнлар-

1 Каримова Н. Сведения Хуэй Чао по истории Центральной и Южной Азии // Вос-токоведения. № 1. 2015. – С. 45-51..

2 Аммиан Марцеллин. Римская история / Перевод с латинского Ю.А. Кулоковский.

– М.: АСТ, 2005. – 495 с.; Менандр. Византийские историки / Перевод с греческого С. Дестуниса, дополненный с примечаниями Д. Дестуниса. – СПб., 1860; Прокопий Кеса-рийский. История войн римлян с персами / Перевод с греческого С. Дестуниса. – СПб., 1876. Ч. I.

19

нинг эволюцияси билан боғлиқ муаммоларни ёритишга ҳам тадқиқот доирасида эътибор қаратилди.

Мавзу билан боғлиқ қадимги атамалар, гидронимлар, топоним-ларни ўрганишга ҳам олиб борилган тадқиқотларимизда эътибор қаратилди. Тўпланган барча маълумотлар тарихий таҳлил қилиб чиқилди, мақолалар ва тайёрланган рисоли шаклида илмий доиралар-га киритилди. Тадқиқот доирасида қўлга киритилган маълумотларни ўқув жараёнига тадбиқ этиш бўйича иш олиб борилди.